Trật Tự Chính Trị Và Suy Tàn Chính Trị - Từ Cách Mạng Công Nghiệp Tới Toàn Cầu Hóa
VỀ BỘ SÁCH
Bộ sách về lý thuyết chính trị được đáng giá cao của nhà kinh tế chính trị người Mỹ Francis Fukuyama gồm có 2 tập:
Tập 1 - Nguồn gốc trật tự chính trị: Từ thời tiền sử đến cách mạng Pháp
Tập 2 - Trật tự chính trị và suy tàn chính trị: Từ cách mạng công nghiệp tới toàn cầu hóa
Bộ sách này ra đời nhằm xem xét nguồn gốc lịch sử của các thể chế chính trị cũng như quá trình suy thoái chính trị. Tập 1 bàn về quá khứ bắt đầu với các nền chính trị của những bậc tổ tiên từ thời Tiền sử, câu chuyện trải dài từ các xã hội bộ lạc đến nhà nước hiện đại đầu tiên ở Trung Hoa, từ sự khởi đầu của pháp quyền ở Ấn Độ và Trung Đông đến quá trình phát triển của trách nhiệm giải trình chính trị tại châu Âu, và kết thúc ở mốc Cách mạng Pháp nổ ra. Tập 2 sẽ đưa câu chuyện đến thời hiện đại, đặc biệt chú ý đến tác động của các thể chế phương Tây đối với các thể chế ở các xã hội ngoài phương Tây khi các xã hội này tìm cách hiện đại hóa. Và sau đó là mô tả cách phát triển chính trị xảy ra trong thế giới đương đại.
VỀ TẬP 2
Tập hai này đặt ra câu hỏi cốt yếu về việc làm thế nào để các xã hội phát triển các thể chế chính trị mạnh mẽ, công tâm và có trách nhiệm giải trình, Fukuyama kể lại câu chuyện từ Cách mạng Pháp đến cái gọi là Mùa xuân Arab và những rối loạn sâu sắc của nền chính trị Mỹ đương đại.
Ông xem xét tác động của tham nhũng đối với quản trị và tại sao một số xã hội lại có thể thành công trong việc loại bỏ nó. Ông khám phá những di sản khác nhau của chủ nghĩa thực dân ở châu Mỹ Latin, châu Phi và châu Á, đồng thời đưa ra một giải thích rõ ràng về lý do tại sao một số khu vực lại phát triển và phát triển nhanh hơn những khu vực khác. Và ông mạnh dạn tính đến tương lai của nền dân chủ khi đối mặt với tầng lớp trung lưu toàn cầu đang gia tăng và sự tê liệt về chính trị ở phương Tây.
Một bản tường thuật sâu sắc và tuyệt vời về cuộc đấu tranh để tạo ra một nhà nước hiện đại đang hoạt động tốt, Trật tự chính trị và Suy tàn chính trị xứng đáng là một tác phẩm kinh điển.
ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA
- “Tham vọng và cực kỳ nên đọc.” ―The New Yorker
- “Cuốn sách nên có mặt ở mọi thư viện, trên mọi giá sách.” - David Keymer, Library Journal
- “Tác phẩm mới của nhà lý thuyết chính trị Francis Fukuyama là một thành quả trọng yếu, có thể xếp chung giá với các công trình của một số nhà tư tưởng chuyên đề như Jean-Jacques Rousseau và John Locke, hay các nhà triết học đạo đức hiện đại các nhà kinh tế học như John Rawls và Amartya Sen… Nó mở ra một viễn cảnh, nó góp một tiếng nói vào những vấn đề nóng bỏng về chính trị hiện thời.” ―Earl Pike, The Cleveland Plain Dealer
- “Một chiến thắng về học thuật, đồ sộ về quy mô, vững vàng về lý luận, và giàu tính khuyến nghị. Nói tóm lại, đây là một tác phẩm kinh điển.” ―Ian Morris, Slate
- “Đầy tham vọng, uyên bác và hùng hồn – đây quả là một thành tựu quan trọng đến từ một trong các học giả hàng đầu thời đại chúng ta.” ―Michael Lind, The New York Times Book Review
TRÍCH ĐOẠN HAY
Cuốn sách bạn đang đọc đi cùng bộ với cuốn The Origins of Political Order: From Prehuman Times to the French Revolution (Nguồn gốc của trật tự chính trị: từ thời tiền sử đến Cách mạng Pháp). Bộ sách khởi đầu từ nỗ lực viết lại và cập nhật tác phẩm kinh điển Political Order in Changing Societies (Trật tự chính trị trong các xã hội biến đổi)củaSamuel P. Huntington, xuất bản lần đầu năm 1968. Tập này lấy tên từ Chương 1 của cuốn đó, mà chính nó lại dựa trên bài viết ban đầu đăng trên tập san World Politics. Tác phẩm của Huntington quan trọng ở chỗ làm cho mọi người hiểu rằng phát triển chính trị là một quá trình tách bạch với phát triển kinh tế và xã hội, và rằng trước khi một chính thể có thể đạt tới dân chủ, nó phải cung cấp được một trật tự cơ bản đã. Bất chấp những khác biệt cả về hình thức, nội dung giữa cuốn của Huntington và của tôi, tôi cũng đi đến những kết luận cơ bản giống ông. Tập 1 trong bộ sách kể về nguồn gốc của ba hệ thống thể chế chính trị quan trọng: nhà nước, pháp quyền, những thủ tục thúc đẩy trách nhiệm giải trình dân chủ. Nó giải thích việc các thể chế này đã xuất hiện độc lập hay cùng nhau như thế nào, hoặc tại sao chúng không thể xuất hiện được, tại Trung Quốc, Ấn Độ, Trung Đông và châu Âu.
[...]
Tập 1 của bộ sách dừng lại ở thời khắc lịch sử khi nền móng của ba hệ thống thể chế vừa được lót những viên gạch đầu tiên nhưng trước khi một trong ba được phát triển toàn triệt thành hình thái hiện đại ngày nay. Ở châu Âu và các phần khác trên thế giới, luật là thể chế phát triển cao nhất. Nhưng như trong trường hợp của Bộ luật Napoléon, vẫn còn nhiều việc phải làm để chính thức hóa, hệ thống hóa, dung hòa và cập nhật để luật pháp thực sự trở thành trung lập trong quan hệ con người. Ý tưởng về một nhà nước hiện đại đã nảy mầm ở châu Âu từ cuối thế kỷ 16, nhưng không một bộ máy nào, kể cả bộ máy hành chính mới tại Paris hoàn toàn được xây dựng trên cơ chế nhân tài. Đại đa số các bộ máy chính quyền nhà nước trên khắp lục địa vẫn còn mang tính thân hữu. Và cho dù ý tưởng dân chủ đã được gieo trồng ở Anh và nhất là ở các thuộc địa Bắc Mỹ, trên trái đất chưa có xã hội nào mà đa số bộ phận dân số trưởng thành được bỏ phiếu hay tham gia vào hệ thống chính trị.
Hai diễn biến lớn nhất đang mở ra tại thời khắc chính biến này. Đầu tiên là Cách mạng Công nghiệp, trong đó sản lượng bình quân đầu người dịch chuyển lên một mức độ bền vững cao hơn nhiều so với bất kỳ thời kỳ nào trước đó trong lịch sử loài người. Điều này có những hệ quả to lớn vì tăng trưởng kinh tế bắt đầu chuyển biến bản chất cốt lõi của các xã hội.
Đại biến lớn thứ hai là làn sóng chủ nghĩa thực dân thứ hai, đặt châu Âu ở thế xung đột với phần còn lại của thế giới. Làn sóng thứ nhất bắt đầu với những cuộc chinh phạt Tân Thế giới của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha, và sau đó là luồng định cư Anh và Mỹ tại Bắc Mỹ. Làn sóng thuộc địa hóa đầu tiên đã tự kiệt quệ vào cuối thế kỷ 18, và các đế quốc Anh và Bồ Đào Nha bị buộc phải rút lui sau các phong trào đòi độc lập tại các thuộc địa của họ tại Tân Thế giới. Nhưng bắt đầu với Chiến tranh Anh–Miến năm 1824, một giai đoạn mới nổi lên chứng kiến hầu như toàn bộ phần còn lại của thế giới bị rút thành các đế chế thực dân của các cường quốc phương Tây vào cuối thế kỷ.
Tập này nối gót từ câu chuyện dang dở của Tập 1, kể tường tận việc nhà nước, luật pháp, và dân chủ hình thành phát triển trong vòng hai thế kỷ qua ra sao; chúng tương tác với nhau và với các chiều kích phát triển kinh tế–xã hội như thế nào, và cuối cùng, chúng đã bộc lộ những dấu hiệu suy tàn tại Mỹ và tại các nền dân chủ phát triển khác ra sao.
CÂU QUOTE HAY
“có một số con đường tiến đến một nhà nước hiện đại. Bạo lực đóng vai trò quan trọng trong việc khuyến khích đổi mới chính trị chỉ còn là vấn đề của lịch sử, chứ không còn là điều kiện cần cho cải cách trong những trường hợp xảy ra về sau. Các xã hội đó có cơ hội lựa chọn học hỏi từ kinh nghiệm người đi trước và điều chỉnh các mô hình khác cho phù hợp với xã hội của họ.”
THÔNG TIN TÁC GIẢ:
FRANCIS FUKUYAMA (1952)
Nhà triết học, nhà kinh tế chính trị và tác giả người Mỹ. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Harvard và từng làm việc trong bộ phận hoạch định chính sách của Bộ Ngoại giao Mỹ. Fukuyama hiện là giáo sư Kinh tế Chính trị Quốc tế và Giám đốc Chương trình Phát triển Quốc tế tại Trường Paul H. Nitze về Nghiên cứu Quốc tế Cấp cao, thuộc Đại học Johns Hopkins, Washington, DC.
Các tác phẩm tiêu biểu:
The Origins of Political Order (Nguồn gốc trật tự chính trị)
Political order and Political decay (Trật tự chính trị và Suy tàn chính trị)
The End of History and the Last Man (Sự cáo chung của lịch sử và Con người cuối cùng)
Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment (Bản sắc: Nhu cầu phẩm giá và Chính trị phẫn nộ)
