Review sách “Từ Tốt Đến Vĩ Đại”: Cách thay đổi mindset để đạt được thành công bền vững

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” (tựa gốc: Good to Great: Why Some Companies Make the Leap… and Others Don’t) của Jim Collins là một trong những cuốn sách kinh doanh mang tính bước ngoặt, đã thay đổi cách nhìn của hàng triệu nhà lãnh đạo, doanh nhân và những người khao khát thành công trên toàn thế giới. Ra mắt vào năm 2001 bởi HarperBusiness, cuốn sách nhanh chóng trở thành một hiện tượng, bán được hơn 4 triệu bản và được dịch sang nhiều ngôn ngữ, trong đó có bản tiếng Việt do Nhà xuất bản Trẻ phát hành. Không giống như những cuốn sách quản trị thông thường với những lời khuyên sáo rỗng hay lý thuyết khô khan, “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” là kết quả của một nghiên cứu thực nghiệm sâu rộng, được thực hiện bởi Jim Collins và đội ngũ của ông, nhằm khám phá điều gì khiến một công ty vượt qua ngưỡng “tốt” để đạt đến “vĩ đại”. Cùng Fahasa khám phá cuốn sách đặc biệt này trong bài viết dưới đây. 

Giới thiệu tác giả Jim Collins

Jim Collins (sinh năm 1958) là một nhà nghiên cứu, tác giả và diễn giả người Mỹ, nổi tiếng với những đóng góp sâu sắc trong lĩnh vực quản trị và chiến lược kinh doanh. Trước khi trở thành một trong những tên tuổi lớn nhất trong văn học kinh doanh, Collins tốt nghiệp Đại học Stanford với bằng kỹ sư toán học, sau đó lấy bằng MBA tại chính ngôi trường này. Ông từng làm việc tại McKinsey & Company và Hewlett-Packard, nhưng đam mê nghiên cứu đã dẫn ông đến con đường giảng dạy tại Trường Kinh doanh Stanford, nơi ông bắt đầu khám phá những câu hỏi lớn về sự thành công của các tổ chức.

Collins không chỉ là một học giả – ông là một nhà tư tưởng thực tiễn, luôn tìm cách biến dữ liệu phức tạp thành những nguyên tắc dễ hiểu và áp dụng được. “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” là cuốn sách nổi bật nhất trong sự nghiệp của ông, tiếp nối thành công từ tác phẩm đầu tay Built to Last (1994, viết cùng Jerry Porras). Với phong cách viết logic, sắc bén và giàu cảm hứng, Collins đã tạo nên một thương hiệu riêng: những cuốn sách không chỉ cung cấp kiến thức, mà còn khơi dậy khát vọng vươn tới sự xuất sắc. Hiện tại, ông tiếp tục nghiên cứu và giảng dạy tại phòng thí nghiệm quản lý của riêng mình ở Boulder, Colorado, truyền cảm hứng cho các thế hệ lãnh đạo mới.

Nội dung cuốn sách “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” 

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” không phải là một cuốn sách kể chuyện hay đưa ra những lời khuyên chung chung. Thay vào đó, nó là kết quả của một nghiên cứu kéo dài 5 năm, trong đó Jim Collins và đội ngũ của ông đã phân tích hàng ngàn công ty để tìm ra 11 doanh nghiệp hiếm hoi – như Walgreens, Gillette, hay Kimberly-Clark – đã chuyển mình từ mức “tốt” (hiệu suất trung bình) sang “vĩ đại” (vượt trội thị trường trong ít nhất 15 năm liên tục). Collins so sánh những công ty này với các đối thủ “tốt nhưng không vĩ đại” để khám phá những yếu tố then chốt tạo nên sự khác biệt.

Cuốn sách được chia thành 9 chương, mỗi chương tập trung vào một khía cạnh quan trọng trong hành trình đạt đến sự vĩ đại. Collins không chỉ dừng lại ở việc mô tả hiện tượng, mà còn xây dựng một khung lý thuyết rõ ràng, được minh họa bằng dữ liệu thực tế và những câu chuyện sống động từ các công ty nghiên cứu. Từ việc chọn đúng người lãnh đạo, xây dựng đội ngũ phù hợp, đối mặt với thực tế khắc nghiệt, đến duy trì kỷ luật và tận dụng công nghệ một cách thông minh, Collins vẽ nên một bức tranh toàn diện về những gì cần thiết để vượt qua giới hạn của sự tầm thường.

Điểm đặc biệt của “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” là cách nó bác bỏ những quan niệm phổ biến trong kinh doanh, như việc dựa quá nhiều vào một nhà lãnh đạo “ngôi sao” hay chạy theo những chiến lược hào nhoáng nhưng thiếu chiều sâu. Thay vào đó, Collins nhấn mạnh rằng sự vĩ đại không đến từ những bước nhảy vọt ngoạn mục, mà từ sự kiên trì, tập trung và những quyết định đúng đắn được thực hiện đều đặn theo thời gian. Cuốn sách không chỉ áp dụng cho doanh nghiệp, mà còn là nguồn cảm hứng cho bất kỳ ai muốn nâng tầm cuộc sống hay sự nghiệp của mình từ “tốt” lên “vĩ đại”.

Phong cách viết logic, thực tiễn và đầy thuyết phục

Jim Collins viết “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” với một phong cách sắc bén, logic và không kém phần cuốn hút, như một nhà khoa học kể chuyện. Ông không sa đà vào những mỹ từ hoa mỹ hay lời khuyên sáo rỗng, mà trình bày các ý tưởng một cách có hệ thống, dựa trên dữ liệu thực nghiệm và phân tích chặt chẽ. Mỗi chương được xây dựng như một luận văn ngắn, bắt đầu bằng một khái niệm chính, sau đó được minh chứng qua các ví dụ cụ thể từ các công ty nghiên cứu, và kết thúc bằng những bài học thực tiễn mà độc giả có thể áp dụng ngay lập tức.

Điều làm nên sức hút của văn phong Collins là cách ông biến những khái niệm phức tạp thành những hình ảnh trực quan, dễ nhớ. Chẳng hạn, ông giới thiệu khái niệm “Con Nhím” (Hedgehog Concept) – sự giao thoa giữa ba vòng tròn: điều bạn đam mê, điều bạn giỏi nhất, và điều mang lại giá trị kinh tế – như một kim chỉ nam để các công ty tập trung vào thế mạnh cốt lõi. Hay hình ảnh “Bánh Đà” (Flywheel), mô tả sự vĩ đại là kết quả của những nỗ lực tích lũy dần dần, chứ không phải một cú đột phá bất ngờ. Những biểu tượng này không chỉ dễ hiểu, mà còn khắc sâu vào tâm trí người đọc, khiến họ muốn áp dụng ngay vào thực tế.

Dù mang tính học thuật, “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” không hề khô khan. Collins khéo léo lồng ghép những câu chuyện thực tế – như việc CEO Darwin Smith của Kimberly-Clark âm thầm biến một công ty giấy tầm thường thành gã khổng lồ hàng tiêu dùng, hay cách Wells Fargo vượt qua khủng hoảng bằng sự kiên định – để minh họa cho các nguyên tắc của mình. Giọng văn của ông vừa nghiêm túc vừa truyền cảm hứng, như một người thầy tận tụy, không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn khơi dậy khát vọng vươn tới sự xuất sắc trong mỗi độc giả.

Bí quyết vượt qua ngưỡng tầm thường

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” không chỉ là một cuốn sách về kinh doanh – nó là một bản đồ dẫn lối để bất kỳ ai, từ doanh nghiệp đến cá nhân, vượt qua ranh giới của sự tầm thường và chạm đến sự xuất sắc. Jim Collins không đưa ra những lời hứa hẹn viển vông, mà mang đến những bài học sâu sắc, được chắt lọc từ nghiên cứu thực tiễn, mỗi bài học như một ngọn lửa soi sáng con đường phía trước.

Trước hết, Collins nhấn mạnh vai trò của lãnh đạo cấp độ 5 – những nhà lãnh đạo kết hợp giữa sự khiêm tốn cá nhân và ý chí sắt đá. Không phải những “ngôi sao” hào nhoáng hay những CEO thích phô trương, mà chính những người như Darwin Smith – lặng lẽ, kiên định, đặt lợi ích công ty lên trên cái tôi cá nhân – mới là nhân tố đưa tổ chức đến sự vĩ đại. Họ không tìm kiếm ánh hào quang cho riêng mình, mà tập trung xây dựng một nền tảng bền vững, sẵn sàng đối mặt với những quyết định khó khăn để bảo vệ tầm nhìn dài hạn. Bài học này như một lời nhắc nhở rằng sự vĩ đại không đến từ cái tôi phô trương, mà từ sự tận tụy âm thầm và ý chí không lay chuyển.

Tiếp theo, cuốn sách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chọn đúng người trước khi chọn việc. Collins so sánh tổ chức với một chiếc xe buýt: trước khi quyết định đi đâu, hãy đảm bảo bạn có đúng những người phù hợp trên xe, và những người không phù hợp phải xuống. Những công ty vĩ đại không dựa vào chiến lược rực rỡ mà thiếu đội ngũ mạnh mẽ, mà ưu tiên xây dựng một tập thể đoàn kết, tài năng và chia sẻ chung tầm nhìn. Điều này đòi hỏi sự thẳng thắn – loại bỏ những người không phù hợp, dù tài năng đến đâu – và sự kiên nhẫn để tìm đúng người trước khi lao vào hành động. Đây là bài học không chỉ cho doanh nghiệp, mà cho cả cuộc sống: một đội ngũ tốt sẽ đưa bạn đi xa hơn bất kỳ kế hoạch hoàn hảo nào.

Một nguyên tắc khác là đối mặt với sự thật khắc nghiệt, nhưng không bao giờ mất niềm tin. Collins gọi đây là “Nghịch lý Stockdale” – dựa trên câu chuyện của đô đốc Jim Stockdale, người sống sót qua 7 năm tù đày nhờ tin tưởng vào chiến thắng cuối cùng, nhưng không tự huyễn hoặc về thực tế. Các công ty vĩ đại không né tránh những con số tồi tệ hay những thất bại, mà nhìn thẳng vào chúng, phân tích chúng, và hành động để thay đổi. Đồng thời, họ giữ vững niềm tin mãnh liệt rằng họ sẽ vượt qua, dù con đường có gập ghềnh đến đâu. Bài học này như một lời khuyên quý giá: sự trung thực với hiện tại và niềm tin vào tương lai là hai cánh của một con chim, giúp bạn bay qua những cơn bão cuộc đời.

Collins cũng giới thiệu khái niệm Con Nhím – một ý tưởng đơn giản nhưng mạnh mẽ, giúp các công ty tập trung vào điều cốt lõi thay vì chạy theo mọi cơ hội. Những tổ chức vĩ đại hiểu rõ ba điều: họ đam mê cái gì, họ giỏi nhất ở đâu, và điều gì tạo ra giá trị bền vững. Ví dụ, Walgreens không cố gắng trở thành tất cả mọi thứ, mà tập trung vào việc xây dựng các cửa hàng tiện lợi tốt nhất, trong khi đối thủ của họ, Eckerd, phân tán sức lực và thất bại. Với cá nhân, bài học này khuyến khích ta tìm ra “vùng giao thoa” của mình – nơi đam mê, tài năng và giá trị gặp nhau – để sống một cuộc đời ý nghĩa và hiệu quả.

Cuối cùng, Bánh Đà và Vòng Xoáy Tự Hủy là hình ảnh minh họa cho sự kiên trì và kỷ luật. Sự vĩ đại không đến từ một cú đột phá ngoạn mục, mà từ những nỗ lực nhỏ bé, đều đặn, tích lũy theo thời gian – như đẩy một bánh đà nặng nề cho đến khi nó tự quay với tốc độ chóng mặt. Ngược lại, những công ty thất bại thường rơi vào vòng xoáy tự hủy: chạy theo những chiến lược hào nhoáng, thiếu nhất quán, và cuối cùng sụp đổ. Bài học ở đây là sự kiên định và kỷ luật – dù trong kinh doanh hay cuộc sống – chính là chìa khóa để đạt được những kết quả lâu dài.

Áp dụng vào kinh doanh và cuộc sống

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” không chỉ là cuốn sách dành cho các CEO hay doanh nhân – nó là nguồn cảm hứng cho bất kỳ ai muốn nâng tầm bản thân từ “tốt” lên “vĩ đại”. Trong kinh doanh, các nguyên tắc của Collins cung cấp một lộ trình rõ ràng: xây dựng đội ngũ phù hợp, tập trung vào thế mạnh cốt lõi, và duy trì kỷ luật trong mọi quyết định. Nhiều công ty đã áp dụng thành công những ý tưởng này, từ những tập đoàn lớn như Amazon (với sự tập trung vào khách hàng – một dạng “Con Nhím”) đến các doanh nghiệp nhỏ tìm cách tối ưu hóa nguồn lực.

Với cá nhân, cuốn sách là một lời kêu gọi nhìn lại chính mình. Bạn có đang hài lòng với mức “tốt” trong công việc, mối quan hệ hay sức khỏe? Bạn có đang chọn đúng “người” để đồng hành trong cuộc sống? Bạn có đủ kỷ luật để biến ước mơ thành hiện thực? Tôi từng chứng kiến một người bạn áp dụng khái niệm “Bánh Đà” vào việc học ngoại ngữ: thay vì đặt mục tiêu lớn ngay từ đầu, anh bắt đầu với 10 phút mỗi ngày, rồi tăng dần lên, và sau một năm đã nói trôi chảy tiếng Anh. Đó là minh chứng rằng những nguyên tắc của Collins không chỉ dành cho phòng họp, mà còn là kim chỉ nam cho hành trình cá nhân.

Những ai nên đọc cuốn sách này?

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” là cuốn sách dành cho những ai khao khát vượt qua giới hạn của bản thân và tổ chức. Các doanh nhân, nhà quản lý, và lãnh đạo sẽ tìm thấy trong đây một bản đồ chi tiết để xây dựng doanh nghiệp bền vững. Những người trẻ khởi nghiệp sẽ học được cách tránh những sai lầm phổ biến và tập trung vào điều cốt lõi. Ngay cả những cá nhân không làm kinh doanh cũng sẽ thấy cuốn sách hữu ích, bởi nó dạy ta cách sống có mục tiêu, kỷ luật và ý nghĩa. Nếu bạn là người không hài lòng với hiện tại và muốn vươn tới điều gì đó lớn lao hơn, đây chính là cuốn sách dành cho bạn.

Một số trích dẫn nổi bật trong cuốn sách 

• “Tốt là kẻ thù của vĩ đại.”
• “Những nhà lãnh đạo vĩ đại không tạo ra những nhân viên xuất sắc, họ truyền cảm hứng để nhân viên tự trở nên xuất sắc.”
• “Hãy đưa đúng người lên xe, đưa sai người xuống xe, rồi mới quyết định đi đâu.”
• “Đối mặt với sự thật khắc nghiệt, nhưng đừng bao giờ mất niềm tin.”
• “Vĩ đại không phải là vấn đề của hoàn cảnh. Vĩ đại là vấn đề của sự lựa chọn và kỷ luật.”

Mua sách “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” ở đâu?

Bạn có thể dễ dàng tìm mua cuốn sách Từ Tốt Đến Vĩ Đại của tác giả Jim Collins với giá tốt cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn trên web/app Fahasa.com hoặc hệ thống nhà sách Fahasa trên toàn quốc. 

Lời kết 

“Từ Tốt Đến Vĩ Đại” không chỉ là một cuốn sách kinh doanh – nó là một lời kêu gọi mạnh mẽ để vượt qua sự tầm thường và chạm đến sự xuất sắc, dù trong công việc hay cuộc sống cá nhân. Jim Collins đã biến một nghiên cứu khô khan thành một câu chuyện đầy cảm hứng, một bản đồ chi tiết dẫn lối qua những thách thức của sự phát triển. Với những bài học về lãnh đạo khiêm nhường, đội ngũ phù hợp, sự tập trung và kỷ luật, cuốn sách không chỉ dành cho các nhà quản lý, mà là cho bất kỳ ai muốn sống một cuộc đời ý nghĩa hơn.

Hãy đọc “Từ Tốt Đến Vĩ Đại” nếu bạn đang tìm kiếm một cú hích để thoát khỏi vòng luẩn quẩn của sự “tốt vừa đủ”, để khám phá những gì cần thiết để vươn tới đỉnh cao. Khi gấp cuốn sách lại, bạn sẽ thấy mình tự hỏi: “Điều gì đang ngăn tôi trở nên vĩ đại, và tôi sẽ bắt đầu từ đâu?” Đó chính là sức mạnh của tác phẩm này – không chỉ cung cấp câu trả lời, mà còn khơi dậy khát vọng hành động trong bạn. 

Ghé blog Fahasa để xem thêm nhiều nội dung hấp dẫn khác!