Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng và có ý nghĩa nhất trong năm của đại đa số người dân Việt Nam. Đây là ngày mà dù bạn có đi xa quê hương đến đâu cũng sẽ về nhà, quây quần bên gia đình và người thân, những người con xa xứ, xa quê đều tranh thủ về quê ăn Tết với gia đình.
Cuốn sách Tết Việt là một trong những tài liệu nghiên cứu có sức ảnh hưởng và sâu sắc nhất đối với mỗi bạn đọc muốn thưởng thức, tìm hiểu về về các nét đặc sắc riêng biệt khi đón Tết về của 3 dải miền quê hương xinh đẹp Bắc, Trung và Nam. Mỗi vùng miền đều có những câu chuyện, phong tục, món ăn, nghi lễ riêng tạo nên nét hài hòa, độc đáo, đa dạng cho nền văn hóa Việt Nam.
Tết Việt – ghi dấu ấn đậm đà bản sắc dân tộc con người Việt Nam
Bìa sách “Tết Việt” được thiết kế dựa trên tranh dân gian Đông Hồ mang tên “Rước Rồng”, tác phẩm nổi bật gắn liền với sự tích “Con Rồng cháu Tiên”. Tranh khắc họa cảnh một đám múa rồng trong dịp Tết Nguyên Đán, thể hiện không khí vui tươi, phấn khởi của ngày hội xuân.
Con Rồng trong tranh không chỉ là biểu tượng văn hóa quen thuộc của người dân Đông Á mà còn tượng trưng cho quyền uy của tự nhiên và sự thịnh vượng trong xã hội, đặc biệt là đối với cư dân nông nghiệp vùng lúa nước.
Cuốn sách được phát hành với phiên bản đặc biệt vào dịp Tết Nguyên Đán 2024, hợp tác cùng nghệ nhân Nguyễn Đăng Chế – người giữ nghề tranh Đông Hồ. Bìa sách được bọc hoàn toàn bằng mành tre, chất liệu dân gian gần gũi và mang đậm giá trị văn hóa truyền thống của người Việt.
Tre là hình ảnh quen thuộc, biểu trưng cho sức mạnh, sự kiên cường và dẻo dai trong mọi hoàn cảnh. Trong phong thủy, tre còn được tin tưởng là mang lại may mắn, sức khỏe, hạnh phúc và thịnh vượng, phản ánh sự gắn bó sâu sắc của cây tre với đời sống và tín ngưỡng của người dân Việt Nam.
Tết Nguyên Đán ngày lễ hội cổ truyền thiêng liêng của dân tộc
Tết Nguyên Đán là dịp lễ lớn trong năm, không chỉ là khoảnh khắc chuyển giao giữa các năm mà còn là một thời điểm vô cùng quan trọng trong văn hóa dân tộc Việt Nam. Đây là lễ hội cổ truyền mang đậm ý nghĩa thiêng liêng, là dịp để các thế hệ nối tiếp nhau tôn vinh các giá trị truyền thống và thể hiện lòng kính trọng đối với tổ tiên.
Tết là cơ hội để mỗi người Việt Nam cảm nhận được sự giao thoa giữa những phong tục tập quán của các dân tộc trong cộng đồng, đồng thời mở rộng tầm nhìn về các phong tục Tết của các quốc gia lân cận.
Trong suốt hơn một ngàn năm Bắc thuộc và gần tám mươi năm Pháp thuộc, văn hóa ngoại lai đã xâm nhập vào Việt Nam, đặc biệt là ở các thành thị và trong giới thượng lưu.
Tuy nhiên, các phong tục, tập quán ở thôn quê Việt Nam vẫn giữ được những nét nguyên vẹn, phản ánh tính cách và bản sắc dân tộc Việt. Sự đa dạng sắc tộc của người Việt cũng góp phần làm phong phú thêm văn hóa Tết, khi các sắc dân cùng chung sống và đóng góp vào gia tài văn hóa chung.
“Tết Việt” dưới góc nhìn đa chiều của văn hóa
Cuốn sách Tết Việt là một tác phẩm xuất sắc ghi lại những góc nhìn sâu sắc về Tết Nguyên Đán từ nhiều phương diện. Sách được viết bởi các tác giả nổi tiếng như Vương Hồng Sển, Bửu Kế, và Phạm Văn Sơn, mỗi người mang đến một cái nhìn khác biệt về Tết từ Bắc vào Nam. Qua đó, độc giả sẽ khám phá được không chỉ phong tục Tết trong dân gian mà còn những nghi lễ cung đình của triều đại Nguyễn, từ đó hiểu rõ hơn về sự phong phú trong văn hóa Tết của dân tộc Việt.
Tác phẩm không chỉ là một bức tranh tổng thể về Tết mà còn là tài liệu quý giá dành cho những nhà nghiên cứu văn hóa, lịch sử, và địa lý Việt Nam. Bài viết của các tác giả này cũng thể hiện những ghi chép về hoạt động sôi nổi của sinh viên và trí thức Sài Gòn, những người đã có những đóng góp lớn cho việc bảo tồn và phát huy các giá trị truyền thống.
Hương vị tết miền Nam: đặc sắc và mộc mạc
Mỗi vùng miền tại Việt Nam có cách đón Tết khác nhau, trong đó Tết miền Nam nổi bật với sự mộc mạc và giản dị. Dù không lạnh giá như miền Bắc hay miền Trung, nhưng Tết ở miền Nam vẫn giữ được sự trang trọng và ấm áp qua những phong tục đặc trưng.
Tác giả Vương Hồng Sển trong bài viết Cảm tưởng về Tết trong Nam đã mô tả rằng Tết miền Nam không cầu kỳ như các miền khác, nhưng lại mang đậm sự đoàn viên và ấm cúng, nhất là trong không khí gia đình quây quần bên nhau.
Tết Nguyên Đán miền Nam có những phong tục đặc trưng như chưng hoa mai vàng, bày mâm cỗ, chưng mâm ngũ quả và nấu bánh tét. Hoa mai vàng tượng trưng cho sự may mắn, tài lộc, trong khi mâm ngũ quả với các loại trái cây như chuối, bưởi, dưa hấu mang ý nghĩa thịnh vượng. Mâm cỗ ngày Tết được chuẩn bị kỹ lưỡng với các món ăn truyền thống, thể hiện lòng thành kính với tổ tiên. Lì xì và dọn dẹp nhà cửa trước Tết cũng là những nghi thức quan trọng để cầu mong một năm mới an lành.
Ngoài các phong tục, người miền Nam còn tham gia vào nhiều trò chơi dân gian vào dịp Tết, như lô tô và bầu cua cá cọp, tạo không khí vui tươi. Các món ăn ngày Tết cũng rất phong phú, bao gồm bánh tét, thịt kho tàu, gà luộc và canh khổ qua, thể hiện sự đoàn viên và mong muốn một năm mới hạnh phúc. Các trò chơi và món ăn này không chỉ mang lại niềm vui mà còn phản ánh nét đẹp văn hóa đặc trưng của miền Nam. Tết miền Nam luôn là dịp để gia đình quây quần, cùng nhau tận hưởng những khoảnh khắc ý nghĩa.
Tết ở miền Nam cũng không quá chú trọng vào những lễ nghi như miền Trung và Bắc, nhưng vẫn thể hiện đầy đủ các giá trị tâm linh như thờ cúng tổ tiên và mừng tuổi. Qua đó, có thể thấy rằng Tết dù khác biệt về hình thức nhưng vẫn giữ được một điểm chung là mừng đoàn tụ và kính nhớ tổ tiên.
Nghi lễ tết Cung Đình Huế trang nghiêm, cổ kính
Các nghi lễ Tết trong triều đình Nguyễn được tổ chức rất quy mô và trang nghiêm, đặc biệt là ở các khu vực như đàn Nam Giao, Tịch Điền, và các lăng tẩm. Tác giả Bửu Kế trong bài viết Nhìn qua các nghi lễ triều đình Nguyễn đã khắc họa một không gian Tết vô cùng lịch lãm trong Hoàng Thành Huế. Những nghi lễ này có thể chia thành hai loại: nghi lễ định kỳ diễn ra vào những ngày nhất định trong năm và những nghi lễ bất thường không có kế hoạch từ trước.
Ngoài các nghi lễ tôn thờ tổ tiên, trong cung đình còn có những nghi thức đặc biệt dành cho việc cầu cho quốc thái dân an, thịnh vượng. Những nghi lễ này thể hiện sự tôn kính đối với thần linh, đồng thời là cách thức thể hiện quyền uy của triều đình trong việc duy trì sự ổn định của đất nước.
Tết miền Trung không chỉ có không khí nhộn nhịp, ấm cúng mà còn nổi bật với các lễ hội đặc sắc. Lễ hội Cầu Ngư, tổ chức ở các tỉnh ven biển, là dịp để người dân cầu mong sự bình an trong mùa đánh bắt. Ngoài ra, Hội vật làng Sình ở Huế vào ngày 9-10 tháng Giêng là sự kiện thu hút nhiều du khách, thể hiện tinh thần thượng võ. Còn lễ hội Đống Đa ở Bình Định tái hiện chiến công của phong trào Tây Sơn, với nhiều hoạt động dân gian đặc sắc.
Tết miền Bắc se lạnh và rực hồng cánh đào
Phong tục Tết miền Bắc nổi bật với các lễ nghi mang đậm bản sắc văn hóa, như chưng đào, dựng cây nêu và thả cá cúng ông Công ông Táo. Mâm ngũ quả miền Bắc đa dạng hơn, với những loại quả tượng trưng cho Ngũ hành như chuối, bưởi, và hồng. Ngoài ra, tục gói bánh chưng cũng là một đặc trưng nổi bật, mang đậm hương vị ngày Tết. Những phong tục này đều mang ý nghĩa cầu mong sự bình an, thịnh vượng cho gia đình trong năm mới.
Cảnh sắc Tết miền Bắc đặc biệt với hoa đào rực rỡ và cây quất mang lại may mắn. Sự khác biệt về thời tiết giữa miền Bắc và miền Nam tạo nên những nét riêng biệt trong phong tục và trang phục Tết.
Các tục lệ ngày xuân: phong tục đặc trưng và nét đẹp truyền thống
Ngày Tết không chỉ là dịp để mọi người sum vầy, mà còn là thời gian để thực hiện những phong tục truyền thống có từ lâu đời. Trong bài viết Cổ nhân và các tục lệ ngày xuân của tác giả Phạm Văn Sơn, độc giả sẽ được tìm hiểu về các tục lệ nổi bật vào ngày Tết, từ việc đốt pháo, cúng ông bà, đến các lễ hội như lễ khai hạ, hát xướng ca múa và các trò chơi dân gian.
Ngày 30 Tết, người dân đốt pháo để xua đuổi tà ma, mở ra một năm mới với hy vọng may mắn. Vào mùng 5 Tết, trong cung vua sẽ tổ chức tiệc khai hạ, còn dân chúng thì đi lễ chùa, viếng đền, cầu mong bình an và thịnh vượng. Các trò chơi công cộng như đánh vật, chọi gà cũng là một phần không thể thiếu trong không khí Tết.
“Tết Việt” luôn đậm đà văn hóa dân gian
Cuốn sách Tết Việt không chỉ là một tác phẩm văn hóa sâu sắc mà còn mang đậm giá trị dân gian qua cách trình bày tinh tế. Tác phẩm không chỉ là một tài liệu giá trị văn hóa mà còn là món quà ý nghĩa dành cho những ai yêu thích và muốn tìm hiểu về phong tục, tập quán của người Việt trong dịp Tết Nguyên Đán.
Truy cập ngay web/app Fahasa.com và hệ thống nhà sách Fahasa trên toàn quốc để tìm hiểu thêm về những câu chuyện ngày xuân và các phong tục đặc sắc của ngày Tết cổ truyền Việt Nam.
