Review sách Một Thoáng Ta Rực Rỡ Ở Nhân Gian – sự kết hợp hoàn hảo giữa ngôn từ và cảm xúc trong một tác phẩm về kiếp người

Cuốn sách “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” của Ocean Vuong được viết dưới hình thức những bức thư và ghi chép ngẫu nhiên, phản ánh những ký ức rời rạc của cậu bé Việt ở Mỹ. Các thư không theo một trật tự thời gian hay không gian nào, mà được xếp lại như những mảnh ghép của quá khứ, bất chợt và đầy cảm xúc.

Với phong cách viết này, Ocean Vuong đã tạo nên một tác phẩm tự thuật sâu sắc, khám phá thân thể mẹ mình qua những dòng thư như nhật ký. Cuốn sách nhanh chóng nhận được sự chú ý, không chỉ tại Mỹ mà còn ở Việt Nam, bởi tác giả gốc Việt và những trải nghiệm cá nhân đậm chất tự sự trong mỗi trang viết.

Tác giả Ocean Vuong – người viết nên những ký ức 

Ocean Vuong, tên thật là Vương Quốc Vinh, sinh năm 1988 tại một gia đình nông dân ở ngoại ô Sài Gòn. Khi lên hai tuổi, anh cùng gia đình di cư sang Mỹ, trải qua thời gian sống trong trại tị nạn ở Philippines trước khi đến Hartford, Connecticut. Chặng đường di cư và những kỷ niệm tuổi thơ chính là nền tảng để anh xây dựng những câu chuyện trong tác phẩm của mình. Những trải nghiệm đó, từ gia đình đến văn hóa và cuộc sống nơi xứ người, đã ảnh hưởng sâu sắc đến cách anh viết và sáng tạo.

Ocean Vuong là một nhà thơ và nhà văn nổi bật với nhiều thành tựu đáng chú ý. Anh đã giành được nhiều giải thưởng văn học danh giá, trong đó có giải Ruth Lilly / Sargent Rosenberg từ Poetry Foundation năm 2014, Giải thưởng Whites năm 2016 và Giải thưởng TS Eliot năm 2017. Cuốn tiểu thuyết đầu tay của anh, Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian, xuất bản năm 2019, nhanh chóng nhận được sự yêu mến và là một cột mốc quan trọng trong sự nghiệp. Vào cùng năm đó, anh còn vinh dự nhận giải MacArthur Fellowship, một trong những giải thưởng cao quý được gọi là “giải thiên tài”.

Cuốn tiểu thuyết Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian được Ocean Vuong viết dưới dạng những bức thư lạ thường, gửi cho mẹ và bà ngoại, phản ánh những câu chuyện đời thực trong gia đình anh.

Được xây dựng trên nền tảng ký ức và những trải nghiệm cá nhân, tác phẩm không chỉ là một cuốn tự truyện, mà còn chứa đựng nhiều chiêm nghiệm sâu sắc về nhân sinh và sự vô thường. Những lá thư ấy không chỉ là thông điệp tình cảm mà còn là cách Vuong nhìn nhận quá khứ, gia đình và hành trình trưởng thành của chính mình. Đó là một hành trình vừa đau buồn vừa đẹp đẽ, đan xen giữa quá khứ và hiện tại, giữa sự sống và cái chết.

Khi ký ức được truyền lại từ thế hệ này sang thế hệ khác

Tác phẩm “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” của Ocean Vuong là một bản hòa ca về ký ức, được kể qua những câu chuyện truyền lại từ bà, mẹ, và những hồi tưởng của nhân vật chính – Chó Con. 

Cuốn sách không chỉ ghi lại quá khứ mà còn vẽ nên những dấu ấn sâu đậm trong tâm trí những nhân vật khi họ phải đối mặt với những cuộc chiến, những mất mát và những khát khao không bao giờ nguôi. Mỗi ký ức, dù vui hay buồn, đều được chọn lọc kỹ càng để phác họa nên bức tranh cuộc đời phức tạp của gia đình này. 

Ký ức trở thành những mảnh ghép lộn xộn, như một dòng sông trôi đi không ngừng, không thể nào dừng lại được. Mỗi sự kiện, từ những trận đòn tàn nhẫn đến những câu chuyện cười đau khổ của một gia đình nhập cư, đều được vẽ lên một cách đầy sống động. 

Chính qua những ký ức ấy, nhân vật Chó Con tìm thấy được một phần bản thân mình trong mối quan hệ với đất nước mới, nơi mà cậu luôn cảm thấy mình như một người ngoài, vô hình giữa một xã hội rộng lớn và không thân thiện.

Những vết thương hậu chiến tranh từ ký ức của người bà và người mẹ

Những ký ức về chiến tranh không chỉ hằn sâu trong tâm trí những người đã trải qua mà còn để lại những vết thương vô hình trên con cái của họ. Chó Con nhìn thấy mẹ mình, một người phụ nữ bị ám ảnh bởi những ký ức chiến tranh, sống trong nỗi sợ hãi và sự lo lắng thường trực. Những tiếng súng, tiếng pháo và thậm chí là những tiếng động vô hại đều khiến mẹ cậu hoảng loạn. 

Chính những ám ảnh này đã định hình nên hành vi và phản ứng của người mẹ đối với con cái, đôi khi là sự bảo vệ, đôi khi lại là sự bạo lực không kiểm soát. Mối quan hệ giữa mẹ và con trong “Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian” không bao giờ đơn giản. Nó là sự kết hợp của tình yêu và nỗi đau, của sự cảm thông và những vết thương không thể lành. 

Thực tế, người mẹ trong câu chuyện không chỉ là một nạn nhân của chiến tranh, mà còn là một nhân chứng sống của những đau đớn mà chiến tranh để lại. Những cử chỉ yêu thương của bà luôn bị phủ bóng bởi những hành động mang tính bạo lực, khiến tình yêu mẹ con trở nên phức tạp và đầy trăn trở.

Những kỷ niệm rối bời và dòng chảy cảm xúc phức tạp của cậu trai mới lớn 

Câu chuyện trong tác phẩm của Ocean Vuong không theo trình tự thời gian thông thường mà được xây dựng từ những mảnh ký ức lộn xộn, một cách tiếp cận giúp người đọc cảm nhận được dòng chảy liên tục của cảm xúc và suy nghĩ. 

Mỗi ký ức không phải là một đoạn hồi tưởng hoàn chỉnh mà là những mảnh ghép không đồng nhất, từ thời thơ ấu cho đến tuổi trưởng thành. Cuốn sách phản ánh quá trình lớn lên của một đứa trẻ giữa hai nền văn hóa, trong những mâu thuẫn của chính bản thân và gia đình, của sự nhập cư và những xung đột văn hóa. 

Những ký ức ấy, đôi khi mờ nhạt, đôi khi lại sáng lên rõ ràng, như những tia sáng xuyên qua một bức màn sương mù, khiến người đọc không chỉ tò mò về những sự kiện trong câu chuyện mà còn bị cuốn vào những suy tư, những cảm xúc tinh tế mà tác giả truyền tải. Việc kể chuyện không tuyến tính này tạo ra một không gian tự do để cảm nhận, khiến cuốn sách không chỉ là một câu chuyện mà là một hành trình khám phá nội tâm. 

Sự đồng cảm với nhân vật, với những ký ức của cậu bé Chó Con, là yếu tố khiến người đọc cảm thấy mình có thể tìm thấy một phần nào đó trong chính cuộc sống của mình.

Cuộc đời của những người nhập cư và những vết thương vô hình

Cuộc đời của những người nhập cư trong tác phẩm là một chuỗi những vết thương không thể nào lành, nhưng cũng là một hành trình tìm kiếm hy vọng và sự chấp nhận. Mặc dù gia đình Chó Con đến Mỹ với giấc mơ về một cuộc sống mới, một nơi mà họ có thể sống tự do, nhưng thực tế đã không như họ mong đợi. 

Cuộc sống ở Mỹ đối với họ không phải là một cuộc sống dễ dàng. Chó Con, với sự khác biệt về sắc tộc và giới tính, luôn cảm thấy mình lạc lõng và xa lạ giữa những người xung quanh. Anh cảm nhận rõ rệt sự phân biệt và những mảng tối của xã hội Mỹ, nơi mà những người da vàng như anh không bao giờ được coi là một phần của chính nó. 

Tuy nhiên, qua những nỗi đau, qua những trải nghiệm không thể nào quên, Chó Con vẫn tìm thấy được tình yêu, sự đồng cảm và một chút ánh sáng trong bóng tối. Dù cho mộng tưởng của giấc mơ Mỹ bị vỡ vụn, những khát khao ấy vẫn tiếp tục cháy sáng trong lòng anh, như một ngọn lửa không bao giờ tắt.

Những nhân vật sống động và câu chuyện cảm động về gia đình

Trong tác phẩm của Ocean Vuong, những nhân vật nữ đặc biệt là người mẹ và người bà, là những nhân vật khiến người đọc xúc động sâu sắc. Người mẹ, với tên gọi Rose (hay Hồng), là một người con lai, mang trong mình nỗi đau của sự phân biệt chủng tộc và những vết thương không thể chữa lành từ quá khứ. 

Mặc dù không biết đọc, bà vẫn là hình mẫu của tình yêu và sự hy sinh, dù rằng cách thể hiện tình yêu ấy đôi khi là sự bạo lực. Bà luôn là người che chở cho Chó Con, nhưng cũng là người mang đến cho cậu những đau đớn không dễ dàng vượt qua. 

Người bà, với ký ức về chiến tranh và những mất mát, cũng là một hình tượng mạnh mẽ nhưng cũng đầy đau thương. Mặc dù cuộc đời bà trải qua nhiều nỗi đau và mất mát, nhưng tình yêu bà dành cho Chó Con luôn hiện lên rõ nét, như một nguồn động viên cho anh vượt qua mọi thử thách. 

Những nhân vật này, qua sự khắc họa tỉ mỉ của tác giả, đã tạo nên một câu chuyện gia đình đầy cảm động, đầy tình yêu và sự thấu hiểu, nhưng cũng không thiếu những vết thương sâu thẳm.

Trích dẫn nổi bật từ tác phẩm 

• Con là mảnh gỗ lênh đênh đang tìm cách nhớ lại mình vỡ ra từ đâu mà đến được nơi đây.
• Mẹ à. Mẹ từng nói với con ký ức là lựa chọn. Nhưng nếu mẹ là chúa, mẹ sẽ biết ký ức là cơn lũ.
• Suốt thời gian qua con tự nhủ mẹ con mình sinh ra từ chiến tranh – nhưng con đã nhầm rồi mẹ à. Mình sinh ra từ cái đẹp.
• Trong tiếng Việt, nhớ nhung một người và nhớ được một người đều có chung chữ nhớ. Đôi khi, trong lúc gọi điện, mẹ hỏi con, Con nhớ mẹ không? Con giật mình, tưởng rằng mẹ hỏi con, Con còn nhớ mẹ không? Con nhớ mẹ nhiều hơn những gì con nhớ về mẹ.
• Yêu thương một thứ gì đó là đặt cho nó cái tên thật thảm hại đến mức có thể nó sẽ không bị động đến – và nhờ đó mà sống sót. Một cái tên, mong manh như không khí, cũng có thể là khiên chắn. Một cái khiên gọi là Chó Con.
• Tiếng mẹ đẻ của mình không thể che chở cho mình – vì cả nó cũng mồ côi. Tiếng Việt của mẹ con mình là một tráp kỷ vật, một mốc đánh dấu nơi sự học của mẹ kết thúc, hóa thành tro. Nên, mẹ à, nói tiếng mẹ đẻ đối với mình là một thứ tiếng Việt dở dang, nhưng là nói tiếng chiến tranh hoàn thiện.
• Đôi khi con không biết chúng mình là gì hay là ai. Có những ngày con cảm thấy là một con người, trong khi những ngày khác con cảm thấy mình là một âm thanh thì đúng hơn. Con chạm vào thế giới nhưng không phải là con mà là một tiếng vọng của thứ từng là con. Mẹ có nghe được con chưa? Mẹ có hiểu được con không?”
• Con muốn hiểu rõ cậu, từ đầu đến cuối, bởi chính niềm căm ghét đó. Bởi vì đó là điều ta dành cho bất cứ ai nhìn thấy ta, con nghĩ thế. Ta đón nhận trực diện nỗi căm ghét của họ, và băng qua nó, như một cây cầu, để đối diện họ, bước vào trong họ.
• Con lại nghĩ về cái đẹp, về việc một số thứ bị săn đuổi bởi vì ta cho là chúng đẹp. Nếu đời sống một cá thể là quá ngắn ngủi, so với lịch sử hành tinh này, chỉ một cái chớp mắt, như người ta nói, vậy thì được rực rỡ, cho dù suốt từ ngày ta sinh ra đến ngày ta chết đi, là rực rỡ chỉ trong một thoáng… Bởi vì hoàng hôn, như việc sống còn, chỉ tồn tại bên rìa sự biến mất của chính nó. Để rực rỡ, trước tiên mình phải được nhìn thấy, nhưng được nhìn thấy cũng tức là cho phép bản thân trở thành con mồi.

Kết luận 

Câu chuyện của Vương là một hành trình đầy ám ảnh của những đứa con sinh ra từ chiến tranh, khiến nhiều người độc giả dễ dàng nhận ra chính mình trong đó. Chính vì vậy, Vương đã tạo ra một sự kết nối sâu sắc với người đọc, khi họ cảm thấy anh như đang nói thay cho họ, truyền tải những cảm xúc khó tả. 

Chó Con từng suy ngẫm về sự ngắn ngủi của đời người trong bối cảnh vũ trụ vô tận, và rằng dù chỉ trong một thoáng, cuộc sống vẫn có thể rực rỡ. Điều này phản ánh tinh thần chung của cuốn tiểu thuyết, khi đề cập đến những chủ đề lớn như tình mẫu tử, tuổi trẻ, chiến tranh, nhập cư, LGBT+, và đặc biệt là suy tư về sự phù du của kiếp người.

Tác phẩm Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian như một bài thơ dịu dàng nhưng đầy quyến rũ, mang đến cho người đọc cảm giác đong đầy như hơi thở phào nhẹ nhõm nhưng cũng đầy nỗi buồn. 

Cuốn sách không chỉ là một bức tranh ngôn từ đầy tài hoa mà còn là một hành trình khám phá, nơi mỗi câu chữ đều chạm đến cảm xúc người đọc. Mỗi trang sách như vẽ nên những nỗi buồn và sắc màu rực rỡ, nhưng lại được viết bằng ngòi bút đượm buồn, khiến cho cảm xúc trở nên sâu lắng và khó quên. 

Nếu bạn yêu cái đẹp, yêu cách mà câu chữ mở ra cả một thế giới, thì đừng bỏ lỡ cơ hội bước vào không gian của Ocean Vuong trong tác phẩm này.

Một thoáng ta rực rỡ ở nhân gian đã có mặt trên web/app Fahasa.com với nhiều ưu đãi hấp dẫn!