Cúng ông Công ông Táo 2025 ở ba miền Bắc, Trung, Nam

Phong tục cúng ông Công, ông Táo là một trong những nghi lễ quan trọng trong dịp Tết Nguyên Đán của người Việt. Phong tục này không chỉ mang ý nghĩa tôn kính đối với các vị thần mà còn thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên, cầu mong một năm mới bình an, thịnh vượng, và hạnh phúc.

Cúng ông Công, ông Táo diễn ra vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, được coi là ngày “tiễn ông Công, ông Táo về trời” để báo cáo với Ngọc Hoàng về những gì đã xảy ra trong gia đình trong suốt một năm qua.

Ông Công, Ông Táo là ai?

Theo tín ngưỡng dân gian Việt Nam, ông Công, ông Táo là ba vị thần bảo vệ gia đình, quản lý bếp núc và coi sóc các công việc trong nhà. Trong đó:

• Ông Công là thần bảo vệ gia đình, thường được thờ phụng tại cửa chính của mỗi ngôi nhà. Ông Công có nhiệm vụ bảo vệ và đem lại sự bình an cho gia đình.
• Ông Táo là thần bảo vệ bếp núc và sinh hoạt trong nhà, đặc biệt là việc nấu nướng và chăm sóc gia đình. Táo quân giữ vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ấm no và hạnh phúc của gia đình.
• Bà Táo là thần bảo vệ ngôi bếp, hỗ trợ công việc nấu ăn trong gia đình, là người lo lắng cho sự thịnh vượng của gia đình trong suốt năm qua.

Ba vị thần này tượng trưng cho sự thịnh vượng, bảo vệ và giữ gìn sự an bình trong gia đình. Vào mỗi dịp cuối năm, gia đình Việt Nam thực hiện lễ cúng ông Công, ông Táo để tiễn đưa các vị thần này lên thiên đình, báo cáo về các công việc đã làm trong một năm qua và xin các ngài tiếp tục phù hộ cho gia đình trong năm mới.

Thời gian cúng ông Công, ông Táo

Phong tục cúng ông Công, ông Táo được tổ chức vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch hằng năm, tức là trước Tết Nguyên Đán khoảng một tuần. Đây là thời điểm các Táo quân được cho là sẽ “cưỡi cá chép” lên trời để báo cáo tình hình gia đình với Ngọc Hoàng. Vào ngày này, các gia đình sẽ chuẩn bị mâm lễ cúng để tiễn các Táo quân lên thiên đình, cầu mong một năm mới an lành và gặp nhiều may mắn.

Mặc dù ngày 23 tháng Chạp là ngày chính để cúng ông Công, ông Táo, nhưng ở nhiều gia đình, việc chuẩn bị mâm cúng và làm lễ có thể diễn ra từ sáng hoặc chiều ngày 22 tháng Chạp. Điều này tùy thuộc vào phong tục từng địa phương và các gia đình, nhưng ngày 23 tháng Chạp vẫn là ngày quan trọng nhất để thực hiện lễ cúng.

Cúng ông Công ông Táo 2025 vào ngày mấy dương lịch?

Theo lịch Dương năm 2025, ngày 23 tháng Chạp âm lịch sẽ rơi vào thứ Tư (22/01/2025). Và mỗi vùng miền sẽ có thời gian cúng khác nhau. 

Thời gian cúng ông Công ông Táo ở miền Bắc

Người miền Bắc tin rằng, sau 12h00 trưa ngày 23 tháng Chạp, ông Công ông Táo sẽ về chầu trời và không còn ở dương gian, vì vậy họ thường làm lễ cúng từ rất sớm. Thông thường, các gia đình sẽ tổ chức cúng vào khoảng ngày 20 tháng Chạp, và muộn nhất là trước 12h00 ngày 23 tháng Chạp. 

Thời gian cúng ông Công ông Táo ở miền Trung

Ở miền Trung, lễ cúng ông Công ông Táo thường được tổ chức vào đêm 22, rạng sáng 23 tháng Chạp. Người dân miền Trung quan niệm rằng ông Công ông Táo sẽ về trời vào đúng ngày 23 tháng Chạp, vì vậy họ thường làm lễ vào thời gian này để tiễn các Táo lên chầu trời một cách linh thiêng.

Thời gian cúng ông Công ông Táo ở miền Nam

Phong tục cúng ông Công ông Táo ở miền Nam có sự khác biệt rõ rệt so với các miền khác. Người miền Nam thường cúng ông Táo vào hai ngày: ngày đầu tiên là ngày 23 tháng Chạp để tiễn ông Táo về trời, và sau đó vào ngày 7 tháng Giêng hàng năm, họ làm lễ đón ông Táo trở lại nhà. Theo tín ngưỡng của người miền Nam, ông Táo sẽ bẩm báo về gia đình trong khoảng thời gian từ ngày 23 đến ngày 30 tháng Chạp. Vì vậy, lễ cúng đón ông Táo vào ngày 7 tháng Giêng được coi là một phần quan trọng trong phong tục cúng ông Công ông Táo của người miền Nam.

Các Lễ Vật Cúng Ông Công, Ông Táo

Mâm lễ cúng ông Công, ông Táo thường được chuẩn bị rất tươm tất và đầy đủ các lễ vật, với mong muốn cầu được sự bảo vệ, phù hộ cho gia đình trong năm mới. Các lễ vật này có thể thay đổi tùy theo từng vùng miền, nhưng nhìn chung sẽ bao gồm các món sau:

1. Cá Chép (Cá Chép sống hoặc Cá Chép giấy)

Cá chép là món lễ vật không thể thiếu trong nghi thức cúng ông Công, ông Táo. Cá chép tượng trưng cho phương tiện giúp ông Công, ông Táo “cưỡi” lên trời để báo cáo với Ngọc Hoàng. Thông thường, gia đình sẽ chọn cá chép sống để thả ra sông sau khi cúng. Nếu không thể có cá chép sống, các gia đình cũng có thể dùng cá chép giấy để thay thế. Việc thả cá chép sau khi cúng còn mang ý nghĩa tiễn các vị thần về trời và gửi gắm các lời chúc tốt lành, mong muốn năm mới nhiều tài lộc, thịnh vượng và bình an.

2. Mâm cỗ cúng (bánh Chưng, bánh Tét, thịt gà, xôi)

Mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo cần phải có các món ăn truyền thống của người Việt Nam. Trong đó, bánh chưng và bánh tét là hai món đặc trưng tượng trưng cho đất và trời, thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên. Xôi, thịt gà và các món ăn khác cũng được dâng lên bàn thờ để cúng ông Công, ông Táo. Ngoài ra, các món ăn này còn mang ý nghĩa cầu mong cho gia đình một năm mới no đủ, khỏe mạnh và hạnh phúc.

3. Mâm Ngũ Quả

Mâm ngũ quả cũng là một phần không thể thiếu trong lễ cúng ông Công, ông Táo. Các loại trái cây thường có trong mâm ngũ quả bao gồm bưởi, mãng cầu, xoài, dưa hấu và đu đủ.

4. Vàng mã và tiền lộc

Vàng mã và tiền lộc là những vật phẩm được dùng để dâng lên các vị thần, với mong muốn các Táo quân sẽ mang theo sự may mắn và tài lộc đến cho gia đình trong năm mới. Đây là một phần không thể thiếu trong lễ cúng ông Công, ông Táo.

5. Các vật dụng khác

Ngoài các lễ vật chính, mâm cúng ông Công, ông Táo còn có thể bao gồm các vật dụng như hương, nến, trà, rượu, và các đồ dùng tinh khiết như đĩa, bát đựng lễ vật. Mục đích của việc này là tạo ra không gian trang trọng, đầy đủ và thể hiện sự thành kính đối với các vị thần.

Cách cúng ông Công, ông Táo

Cúng ông Công, ông Táo là một nghi lễ trang trọng, thể hiện lòng thành kính của gia đình đối với các vị thần bảo vệ gia đình. Cách thức cúng ông Công, ông Táo có thể thay đổi tùy theo vùng miền và phong tục từng gia đình, nhưng nhìn chung có những bước cơ bản như sau:

Chuẩn bị mâm cúng

Đầu tiên, gia đình cần chuẩn bị đầy đủ mâm cúng với các lễ vật như cá chép (có thể là cá chép sống hoặc cá chép giấy), mâm ngũ quả, bánh chưng, bánh tét, xôi, thịt gà, hoa tươi, vàng mã, và các món ăn đặc trưng khác.

Lập bàn thờ cúng

Mâm cúng được đặt trên một chiếc bàn sạch sẽ, ngay ngắn, thường ở vị trí trang trọng trong nhà, như bàn thờ gia tiên, gần khu vực bếp hoặc phòng khách. Đảm bảo rằng bàn thờ được lau dọn sạch sẽ và không gian xung quanh thoáng đãng.

Làm lễ cũng

Sau khi đã chuẩn bị xong mâm cúng, gia đình tiến hành thắp hương và đọc văn khấn. Văn khấn thường sẽ bao gồm lời cầu nguyện và tạ ơn các vị thần, mong các vị Táo quân sẽ tiếp tục bảo vệ gia đình trong năm mới và phù hộ cho mọi người sức khỏe, may mắn, tài lộc. Trong khi làm lễ, chủ nhà cần thành tâm, thể hiện lòng thành kính và trang nghiêm.

Tiễn ông Công, ông Táo

Sau khi hoàn thành lễ cúng, gia đình sẽ tiễn ông Công, ông Táo về trời bằng cách thả cá chép (cá chép sống hoặc cá chép giấy) ra sông, hồ hoặc ao. Việc thả cá chép tượng trưng cho việc các Táo quân “cưỡi” cá chép để lên thiên đình báo cáo với Ngọc Hoàng về tình hình gia đình trong suốt năm qua. Một số gia đình cũng có thể đốt vàng mã và để cho các Táo quân mang theo những lời chúc tốt lành.

Một số lưu ý khi cúng ông Công, ông Táo

Chọn lễ vật tươi mới

Lễ vật cúng ông Công, ông Táo nên được chọn lựa kỹ càng, tươi mới, không nên dùng các đồ vật đã hỏng hoặc không sạch sẽ. Điều này thể hiện lòng thành kính và sự trang trọng của gia đình trong ngày lễ. 

Sắp xếp mêm cúng ngay ngắn

Mâm cúng cần được sắp xếp gọn gàng, ngay ngắn và đầy đủ các lễ vật. Điều này không chỉ mang lại vẻ đẹp thẩm mỹ mà còn thể hiện sự trang trọng trong nghi lễ cúng ông Công, ông Táo.

Thời gian cúng

Nghi lễ cúng ông Công, ông Táo thường được thực hiện vào sáng hoặc chiều ngày 23 tháng Chạp, không nên cúng muộn quá để tránh bỏ lỡ thời điểm “tiễn ông Công, ông Táo” về trời. Tuy nhiên, nhiều gia đình có thể thực hiện lễ cúng từ chiều hôm trước, tức là ngày 22 tháng Chạp, miễn sao đảm bảo không quá muộn so với ngày 23 tháng Chạp.

Cúng ngoài trời

Một số gia đình lựa chọn cúng ngoài trời, đặc biệt nếu nhà có sân vườn rộng, nhằm tạo không gian thoáng đãng và sạch sẽ. Điều này cũng thể hiện lòng thành kính và sự trang trọng khi cúng các Táo quân.

Đặt đèn nến

Nến hoặc đèn thường được thắp lên trong lễ cúng để bàn cúng thêm trang hoàng và sáng sủa. Ánh sáng của đèn, nến cũng tượng trưng cho sự tươi mới và đầy sức sống của gia đình trong năm mới.

Những điều kiêng kị khi cúng ông Công, ông Táo

• Trước khi bắt đầu đọc văn khấn, gia chủ cần tắm rửa sạch sẽ và ăn mặc trang nghiêm, kín đáo để thể hiện sự tôn trọng đối với các vị thần linh. Khi đọc văn khấn, cần giữ thái độ nghiêm túc, thành tâm, phát âm rõ ràng và chú ý đến ngữ điệu cùng ý nghĩa của từng câu.
• Tuyệt đối không nên cầu xin tài lộc hay giàu sang, mà thay vào đó hãy cầu xin ông Táo mang lại những điều tốt lành, may mắn trong năm mới. Cũng cần tránh cúng lễ sau 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp và không đặt mâm cúng dưới bếp.
• Khi thả cá chép, hãy làm nhẹ nhàng, tránh thả mạnh từ trên cao xuống để đảm bảo sự tôn trọng và mang lại ý nghĩa tốt đẹp cho lễ cúng.

Lễ cúng ông Công, ông Táo là một phong tục truyền thống quan trọng của người Việt, mang đậm ý nghĩa tôn vinh tổ tiên và cầu chúc sự bình an, may mắn cho gia đình trong năm mới. Và việc thực hiện lễ cúng đúng cách là rất quan trọng để mang lại sự ấm áp, an lành.

Fahasa xin chúc bạn và gia đình một năm mới bình an và hạnh phúc!