Haruki Murakami, một trong những nhà văn Nhật Bản nổi tiếng nhất thế giới, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả qua những tác phẩm đậm chất hiện thực huyền ảo, nơi ranh giới giữa thực và mơ thường bị xóa nhòa. “Sau Động Đất” (After the Quake), xuất bản lần đầu tại Nhật Bản vào năm 2000, là một tập truyện ngắn đặc biệt trong sự nghiệp của ông. Không giống như những tiểu thuyết dài đồ sộ như Biên niên ký chim vặn dây cót hay 1Q84, “Sau Động Đất” mang đến một góc nhìn gần gũi hơn, tinh tế hơn về những vết thương tâm hồn của con người sau một biến cố lớn – trận động đất Kobe (Hanshin-Awaji) năm 1995.
Bối cảnh ra đời của “Sau Động Đất”
Để hiểu rõ hơn về “Sau Động Đất”, chúng ta cần quay lại thời điểm tháng 1 năm 1995, khi trận động đất Kobe rung chuyển nước Nhật, cướp đi sinh mạng của hơn 6.000 người và để lại những vết thương không chỉ trên mặt đất mà còn trong tâm hồn của hàng triệu con người. Đây là một trong những thảm họa tự nhiên tồi tệ nhất trong lịch sử Nhật Bản hiện đại, và sự kiện này đã ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa, xã hội cũng như tâm lý của người dân nước này. Haruki Murakami, vốn là một nhà văn luôn quan tâm đến những góc khuất của con người, đã chọn cách tiếp cận sự kiện này không phải bằng việc mô tả trực tiếp thảm họa – số người chết, những tòa nhà sụp đổ, hay cảnh hoang tàn – mà qua những câu chuyện đời thường, nơi hậu quả của động đất được phản ánh gián tiếp qua cuộc sống và tâm trạng của các nhân vật.
Tập truyện được viết trong khoảng thời gian Murakami sống ở Mỹ, sau khi ông rời Nhật Bản vào cuối những năm 1980. Có thể nói, khoảng cách địa lý đã cho ông một góc nhìn vừa xa xôi vừa thấu suốt về quê hương mình. Sau Động Đất không chỉ là một tác phẩm phản ánh thảm họa, mà còn là lời đáp trả của Murakami trước những câu hỏi lớn về sự sống, cái chết, và ý nghĩa của sự tồn tại trong một thế giới bất ổn. Sáu câu chuyện trong tập truyện này, dù không liên kết trực tiếp với nhau về cốt truyện, đều xoay quanh những con người bị ảnh hưởng bởi trận động đất – dù họ có mặt tại tâm chấn hay chỉ chứng kiến nó qua màn hình tivi. Chính cách tiếp cận này đã làm nên sự độc đáo của tác phẩm, biến nó thành một lời thì thầm dịu dàng nhưng đầy ám ảnh về những vết nứt trong tâm hồn.
Nội dung cuốn sách “Sau Động Đất”
“Sau Động Đất” bao gồm sáu truyện ngắn, mỗi truyện là một mảnh ghép riêng biệt nhưng cùng góp phần tạo nên bức tranh tổng thể về sự mong manh của cuộc sống. Mặc dù không có nhân vật nào xuyên suốt cả sáu truyện, tất cả đều chia sẻ một điểm chung: họ là những con người bình thường, sống cuộc đời tưởng chừng như không có gì đặc biệt, cho đến khi trận động đất Kobe khiến họ phải đối diện với những khoảng trống trong chính mình.
Trong “Đĩa bay đáp xuống Kushiro”, chúng ta gặp Komura, một người đàn ông vừa bị vợ bỏ rơi sau khi cô ấy bị ám ảnh bởi những hình ảnh động đất trên tivi. Komura được giao nhiệm vụ mang một chiếc hộp bí ẩn đến Kushiro, và hành trình ấy không chỉ là một chuyến đi vật lý mà còn là một cuộc tìm kiếm ý nghĩa trong cuộc sống của anh. Truyện mở đầu với không khí uể oải, trống rỗng, nơi nhân vật chính dường như lạc lối giữa hiện thực và những câu hỏi không lời đáp.
Tiếp nối câu chuyện đó, “Phong cảnh có bàn ủi” xoay quanh Junko, một cô gái trẻ sống một cuộc đời vô định bên bờ biển. Cô gặp Miyake, một người đàn ông lớn tuổi thích đốt lửa từ gỗ trôi dạt, và qua những ngọn lửa ấy, họ chia sẻ những nỗi niềm sâu kín. Mặc dù trận động đất không được nhắc đến trực tiếp, nó vẫn hiện diện như một bóng ma, khiến Junko phải đối diện với sự cô đơn và nỗi sợ hãi mơ hồ về tương lai.
Ở “Các con của thượng đế đều nhảy múa”, câu chuyện chuyển sang Yoshiya, một thanh niên lớn lên với niềm tin rằng cha mình có thể là Thượng đế – một người đàn ông bí ẩn đã bỏ rơi mẹ anh. Sau trận động đất, Yoshiya bắt đầu cảm nhận những “rung chấn” trong lòng mình, như thể thảm họa đã đánh thức những câu hỏi về danh tính và nguồn gốc mà anh luôn né tránh.
Sự ảnh hưởng của thảm họa vẫn tiếp tục lan tỏa trong câu chuyện “Thái Lan”. Satsuki, một nữ bác sĩ trung niên, đến Thái Lan để tham dự một hội thảo y khoa. Nhưng chuyến đi ấy không chỉ là công việc, mà còn là dịp để cô đối diện với nỗi đau từ quá khứ – một mối tình tan vỡ và sự mất mát liên quan đến quê nhà Kobe. Trận động đất dường như là chất xúc tác, buộc cô phải nhìn lại những vết thương mà cô đã cố chôn vùi.
Trong một bước ngoặt siêu thực, “Cậu Ếch cứu Tokyo” kể về Katagiri, một nhân viên ngân hàng bình thường, bất ngờ được một chú ếch khổng lồ nhờ giúp đỡ để ngăn chặn một trận động đất khác do con Giun khổng lồ dưới lòng đất gây ra. Câu chuyện mang đậm yếu tố kỳ ảo và hài hước, nhưng lại ẩn chứa thông điệp sâu sắc về trách nhiệm và sự vô hình của những mối nguy đang rình rập trong cuộc sống.
Cuối cùng, “Bánh mật ong” khép lại tập truyện với một giai điệu nhẹ nhàng nhưng đầy dư âm. Junpei, một nhà văn, cùng hai người bạn thân – Takatsuki và Sayoko – đối diện với những ngã rẽ trong cuộc đời sau khi Sayoko ly hôn. Dù trận động đất không được nhắc đến trực tiếp, nó như một lời nhắc nhở rằng cuộc sống có thể thay đổi bất ngờ, và tình bạn, tình yêu là những điểm tựa mong manh nhưng quý giá.
Phong cách viết hòa quyện giữa hiện thực và huyền ảo
Phong cách viết của Murakami trong “Sau Động Đất” là sự kết hợp tinh tế giữa hiện thực và huyền ảo, đặc trưng nổi bật trong các tác phẩm của ông. Khác với những tiểu thuyết dài mang cốt truyện phức tạp và nhiều tầng lớp ý nghĩa, sáu truyện ngắn trong tập sách này lại được viết ngắn gọn, súc tích, nhưng vẫn giữ được chiều sâu tâm lý đặc sắc. Ngôn từ của Murakami trong tác phẩm này không hề phô trương hay hoa mỹ, mà có một vẻ đẹp tĩnh lặng, nhẹ nhàng, tựa như ánh sáng từ một ngọn lửa nhỏ giữa đêm tối. Ông không cố gắng giải thích hay làm rõ mọi thứ, mà để lại những khoảng trống, nơi độc giả có thể tự điền đầy bằng cảm xúc và suy ngẫm của chính mình.
Một trong những đặc điểm nổi bật trong tác phẩm là cách Murakami sử dụng hình ảnh ẩn dụ và biểu tượng. Chú ếch và con giun trong “Cậu Ếch cứu Tokyo” không chỉ là những nhân vật siêu thực, mà còn là biểu tượng cho những xung đột nội tâm và những mối đe dọa vô hình mà con người phải đối mặt. Ngọn lửa trong “Phong cảnh có bàn ủi” không chỉ là một chi tiết vật lý, mà còn mang hàm ý về sự thanh lọc, về những nỗi đau đang dần được đốt cháy và biến thành tro tàn. Những chi tiết này được Murakami lồng ghép một cách tinh tế, khiến câu chuyện vừa gần gũi vừa xa xôi, vừa thực tế vừa mơ màng.
Bên cạnh đó, Murakami vẫn duy trì tình yêu của mình với văn hóa đại chúng trong tác phẩm này. Những bài hát jazz, những món ăn giản dị như spaghetti, hay những thói quen đời thường của nhân vật – tất cả đều được miêu tả một cách chân thật và tỉ mỉ, tạo nên một không gian sống động mà độc giả dễ dàng bước vào. Tuy nhiên, trái ngược với các tác phẩm khác của ông, “Sau Động Đất” ít tập trung vào yếu tố lãng mạn hay tình dục, mà thay vào đó là sự khám phá những cảm xúc sâu kín hơn, như sự mất mát, cô đơn, và hy vọng.
Ý nghĩa sâu xa của cuốn sách “Sau Động Đất”
“Sau Động Đất” không chỉ đơn giản là một tập truyện mô tả thảm họa tự nhiên, mà còn là một sự chiêm nghiệm sâu sắc về những “trận động đất” nội tâm của mỗi con người. Murakami không chú trọng vào những mất mát vật chất mà trận động đất Kobe gây ra, mà thay vào đó, ông tập trung vào những vết nứt vô hình trong tâm lý, những khoảng trống chưa được lấp đầy, và những nỗi đau đã bị lãng quên. Mỗi nhân vật trong sáu câu chuyện đều mang trong mình một “đống đổ nát” – không phải từ những tòa nhà sụp đổ, mà là từ chính cuộc đời họ, từ những tổn thương âm ỉ mà họ đã tích lũy qua thời gian.
Tác phẩm đặt ra một câu hỏi lớn: Làm thế nào để con người vượt qua mất mát và tiếp tục sống? Murakami không đưa ra một câu trả lời rõ ràng, nhưng qua từng câu chuyện, ông gợi ý rằng sự chữa lành không đến từ việc tìm kiếm giải pháp hoàn hảo, mà là từ việc chấp nhận những vết nứt, những tổn thương như một phần không thể thiếu của bản thân. Trong “Bánh mật ong”, Junpei không thể thay đổi quá khứ hay níu giữ những người anh yêu thương, nhưng anh tìm thấy sự an ủi qua một hành động tưởng chừng nhỏ bé: kể chuyện cho cô bé Sala – một cử chỉ đơn giản nhưng đầy ý nghĩa, như một tia sáng le lói giữa bóng tối.
Một ý nghĩa sâu sắc khác của “Sau Động Đất” là cách mà nó phản ánh sự mong manh của thế giới hiện đại. Trận động đất Kobe không chỉ là một thảm họa tự nhiên, mà còn là biểu tượng của những biến động bất ngờ có thể xảy đến trong cuộc sống – những cú sốc như ly hôn, mất mát, hay những thay đổi không thể lường trước. Murakami như muốn nhắc nhở chúng ta rằng, dù cuộc sống có vẻ ổn định và yên bình, dưới bề mặt vẫn luôn tồn tại những “con giun” đang ngủ yên, chờ ngày thức giấc và khuấy động mọi thứ.
Cảm nhận chung về cuốn sách “Sau Động Đất”
“Sau Động Đất” mang đến một trải nghiệm đọc khác biệt so với những tiểu thuyết dài của Haruki Murakami. Nếu như các tác phẩm như “Kafka bên bờ biển” hay “Rừng Na Uy” nổi bật với cốt truyện phức tạp và chiều sâu đa tầng, thì tập truyện ngắn này lại gây ấn tượng nhờ sự giản dị và tinh tế trong cách kể chuyện. Sáu câu chuyện, mặc dù không phải lúc nào cũng dễ hiểu ngay lập tức, đôi khi đòi hỏi người đọc phải dành thời gian suy ngẫm, tìm kiếm những ý nghĩa ẩn sau từng chi tiết. Chính sự mơ hồ đầy dụng ý ấy đã tạo nên sức hút riêng, khiến tác phẩm không chỉ là một câu chuyện để đọc mà còn là một lời mời gọi khám phá, một hành trình mà mỗi độc giả phải tự tìm ra cho riêng mình.
Trong số các truyện, “Cậu Ếch cứu Tokyo” nổi bật như một điểm nhấn đặc biệt nhờ sự kết hợp giữa yếu tố kỳ ảo và thông điệp sâu sắc. Hình ảnh chú ếch đối đầu với con giun khổng lồ không chỉ mang tính giải trí mà còn khơi gợi những suy nghĩ về các cuộc chiến vô hình trong cuộc sống. Ngược lại, “Bánh mật ong” lại để lại cảm giác nhẹ nhàng, ấm áp, như một cái kết dịu dàng khép lại hành trình đầy rung động của tập truyện.
Tuy nhiên, “Sau Động Đất” không phải là tác phẩm dành cho mọi đối tượng độc giả. Những ai mong đợi một câu chuyện kịch tính với những cao trào rõ rệt có thể cảm thấy hụt hẫng trước nhịp điệu chậm rãi và không gian tĩnh lặng của nó. Đây là một cuốn sách dành cho những người yêu thích sự chiêm nghiệm, những ai sẵn sàng lắng nghe những tiếng vọng từ sâu trong tâm hồn. Dù không gây ấn tượng mạnh mẽ ngay từ đầu, tác phẩm để lại dư âm kéo dài, khiến người đọc phải suy ngẫm và cảm nhận nhiều ngày sau khi khép lại trang cuối.
Mua sách “Sau Động Đất” ở đâu?
Bạn có thể dễ dàng tìm mua cuốn sách “Sau Động Đất” của tác giả Haruki Murakami với giá tốt cùng nhiều ưu đãi hấp dẫn trên web/app Fahasa.com hoặc hệ thống nhà sách Fahasa trên toàn quốc.
Lời kết
Qua sáu câu chuyện ngắn trong “Sau Động Đất”, Murakami không chỉ kể về hậu quả của trận động đất Kobe, mà còn vẽ nên bức tranh về những rung chấn trong tâm hồn con người. Đây là cuốn sách dành cho những ai yêu thích sự tĩnh lặng, những ai muốn tìm kiếm ý nghĩa trong những điều tưởng chừng như vụn vặt của cuộc sống.
Ghé blog Fahasa để xem thêm nhiều nội dung hấp dẫn khác!
 năm 1995. ){kind=link}