Nghị định 168/2024/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, thay thế Nghị định 100/2019/NĐ-CP và sửa đổi, bổ sung các quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Nghị định 168 được ban hành nhằm nâng cao hiệu quả quản lý giao thông, giảm thiểu tai nạn giao thông và đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh Luật Trật tự, An toàn Giao thông đường bộ có hiệu lực.
Đối tượng áp dụng
Căn cứ tại Điều 2 Nghị định 168/2024/NĐ-CP quy định đối tượng áp dụng gồm có như sau:
(1) Cá nhân, tổ chức Việt Nam; cá nhân, tổ chức nước ngoài có hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.
(2) Tổ chức quy định tại (1) Điều này bao gồm:
– Cơ quan nhà nước có hành vi vi phạm mà hành vi đó không thuộc nhiệm vụ quản lý nhà nước được giao;
– Đơn vị sự nghiệp công lập;
– Tổ chức chính trị – xã hội, tổ chức chính trị xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức xã hội nghề nghiệp;
– Tổ chức kinh tế được thành lập theo quy định của Luật Doanh nghiệp gồm: doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh và các đơn vị phụ thuộc doanh nghiệp (chi nhánh, văn phòng đại diện);
– Tổ chức kinh tế được thành lập theo quy định của Luật Hợp tác xã gồm: tổ hợp tác, hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
– Cơ sở đào tạo lái xe, trung tâm sát hạch lái xe, cơ sở đăng kiểm xe cơ giới, xe máy chuyên dùng, cơ sở thử nghiệm, sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, bảo hành, bảo dưỡng xe cơ giới, xe máy chuyên dùng;
– Các tổ chức khác được thành lập theo quy định của pháp luật;
– Cơ quan, tổ chức nước ngoài được cấp có thẩm quyền của Việt Nam cho phép hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam.
(3) Hộ kinh doanh, hộ gia đình thực hiện hành vi vi phạm hành chính quy định tại Nghị định này bị xử phạt như đối với cá nhân vi phạm.
(4) Người có thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính và tổ chức, cá nhân có liên quan đến việc xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại Nghị định này.
(5) Người có thẩm quyền trừ điểm, phục hồi điểm giấy phép lái xe.
Một số điểm mới trong nghị định 168/2024/NĐ-CP
1. Cơ chế trừ và phục hồi điểm trên giấy phép lái xe
Nghị định 168/2024/NĐ-CP đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc quản lý trật tự an toàn giao thông bằng cách áp dụng cơ chế trừ điểm trên Giấy phép lái xe (GPLX). Cơ chế này được thiết kế để nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông và giảm thiểu các hành vi vi phạm. Dưới đây là các chi tiết cụ thể:
Số điểm ban đầu
- Mỗi GPLX được cấp 12 điểm.
Trừ điểm khi vi phạm
- Khi tài xế vi phạm luật giao thông, số điểm trên GPLX sẽ bị trừ tùy theo mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm. Mức trừ điểm có thể dao động từ 2 điểm đến 10 điểm cho mỗi lần vi phạm.
- Việc trừ điểm GPLX có hiệu lực ngay sau khi quyết định xử phạt vi phạm hành chính có hiệu lực thi hành.Nếu một người thực hiện nhiều hành vi vi phạm giao thông trong cùng một lần, chỉ hành vi vi phạm bị trừ điểm nhiều nhất sẽ được áp dụng.
Xử lý khi hết điểm
- Khi GPLX bị trừ hết 12 điểm, GPLX sẽ bị thu hồi.
- Để được cấp lại GPLX, người lái xe phải tham gia khóa học và kiểm tra lại kiến thức về luật giao thông.
Phục hồi điểm
- Nếu trong vòng 12 tháng kể từ lần trừ điểm gần nhất mà người lái xe không có thêm bất kỳ vi phạm giao thông nào bị trừ điểm, GPLX sẽ được tự động phục hồi về 12 điểm.
- Việc phục hồi điểm GPLX nhằm khuyến khích người lái xe tuân thủ luật lệ giao thông và duy trì hành vi lái xe an toàn.
GPLX tích hợp
- Đối với các GPLX tích hợp cả GPLX không thời hạn (dành cho xe mô tô) và GPLX có thời hạn (dành cho xe ô tô), việc trừ điểm sẽ áp dụng cho loại GPLX tương ứng với loại xe mà người đó điều khiển khi vi phạm.
Theo dõi điểm GPLX
- Người dân có thể chủ động theo dõi số điểm còn lại trên GPLX của mình thông qua ứng dụng VNeID, giúp họ nắm bắt tình trạng và điều chỉnh hành vi lái xe cho phù hợp.
2. Mức phạt tăng cao đối với một số hành vi vi phạm
Dưới đây là thông tin chi tiết về mức phạt tăng cao đối với một số hành vi vi phạm theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, so sánh với Nghị định 100/2019/NĐ-CP:
Đối với ô tô
- Vượt đèn đỏ, đèn vàng: Phạt từ 18 – 20 triệu đồng (trước đây là từ 4 – 6 triệu đồng).
- Điều khiển xe lạng lách, đánh võng: Phạt từ 40 – 50 triệu đồng (trước đây là từ 10 – 12 triệu đồng).
- Đi ngược chiều của đường một chiều hoặc trên đường có biển cấm: Phạt từ 18 – 20 triệu đồng (trước đây là từ 4 – 6 triệu đồng).
- Mở cửa xe, để cửa xe ô tô mở không bảo đảm an toàn gây tai nạn giao thông: Phạt từ 20 – 22 triệu đồng (trước đây là từ 400.000 – 600.000 đồng).
- Chuyển hướng không nhường quyền đi trước cho người đi bộ, xe lăn, xe thô sơ: Mức phạt mới từ 4-6 triệu đồng.
- Hành vi vận chuyển hàng hóa là phương tiện vận tải, máy móc, thiết bị kỹ thuật, hàng dạng trụ không chằng buộc hoặc chằng buộc không theo quy định: Mức phạt mới từ 18-22 triệu đồng.
Đối với xe máy
- Vượt đèn đỏ, đèn vàng: Phạt từ 4 – 6 triệu đồng (trước đây là từ 800.000 – 1 triệu đồng).
- Điều khiển xe lạng lách, đánh võng: Phạt từ 8 – 10 triệu đồng (trước đây là từ 6 – 8 triệu đồng).
- Đi ngược chiều của đường một chiều hoặc trên đường có biển cấm: Phạt từ 4 – 6 triệu đồng (trước đây là từ 1 – 2 triệu đồng).
- Vi phạm nồng độ cồn mức kịch khung (vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở): Phạt từ 8 – 10 triệu đồng (trước đây là từ 6 – 8 triệu đồng).
Các hành vi khác
- Vi phạm nồng độ cồn mức 2 (vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở): Phạt tiền từ 18 – 20 triệu đồng đối với ô tô (trước đây là từ 16 – 18 triệu đồng) và từ 6 – 8 triệu đồng đối với xe máy (trước đây là từ 4 – 5 triệu đồng).
Mức phạt tăng cao nhằm nâng cao ý thức chấp hành luật giao thông và giảm thiểu tai nạn giao thông.
3. Quy định mới về xe máy điện và xe đạp điện
Yêu cầu giấy phép lái xe
- Người điều khiển xe máy điện bắt buộc phải có giấy phép lái xe phù hợp với loại phương tiện. Điều này nhằm đảm bảo người lái có đủ kiến thức và kỹ năng điều khiển xe an toàn.
Bắt buộc đội mũ bảo hiểm
- Người điều khiển xe máy điện và xe đạp điện phải đội mũ bảo hiểm đạt chuẩn. Việc này nhằm giảm thiểu chấn thương đầu trong trường hợp xảy ra tai nạn.
Mức phạt tăng cao
- Các hành vi vi phạm quy định liên quan đến xe máy điện và xe đạp điện cũng sẽ bị xử phạt nặng hơn. Cụ thể:
- Điều khiển xe máy điện không đăng ký hoặc không gắn biển số: Mức phạt có thể lên đến 4-6 triệu đồng.
- Không đội mũ bảo hiểm khi điều khiển xe đạp máy: Phạt từ 400.000 đến 600.000 đồng.
Quy định về độ tuổi
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi điều khiển xe mô tô, xe gắn máy sẽ bị phạt cảnh cáo.
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi điều khiển xe mô tô có dung tích xi-lanh từ 50 cm³ trở lên hoặc có công suất động cơ điện từ 04 kW trở lên sẽ bị phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng.
4. Thẩm quyền xử phạt mở rộng
Các lực lượng có thẩm quyền xử phạt
Nghị định quy định về thẩm quyền lập biên bản, thẩm quyền xử phạt, mức phạt tiền cụ thể theo từng chức danh đối với hành vi vi phạm hành chính về trật tự, an toàn giao thông trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
Chủ tịch UBND các cấp
- Chủ tịch UBND cấp xã có quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 5.000.000 đồng, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm có giá trị không quá 10.000.000 đồng.
- Chủ tịch UBND cấp huyện có quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 37.500.000 đồng, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm.
- Chủ tịch UBND cấp tỉnh có quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 75.000.000 đồng, tước quyền sử dụng giấy phép lái xe, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm.
5. Xử phạt hành vi vi phạm liên quan đến hành khác
Hành khách không thắt dây an toàn
- Người ngồi trên xe ô tô không thắt dây an toàn (tại vị trí có trang bị dây an toàn) khi xe đang chạy sẽ bị phạt tiền từ 300.000 đồng đến 500.000 đồng.
- Người điều khiển xe ô tô chở người không thắt dây an toàn cũng sẽ bị phạt từ 800.000 đồng đến 1.000.000 đồng.
Người gây rối trên phương tiện công cộng
- Hành khách đi xe buýt, taxi hoặc các phương tiện công cộng có hành vi gây rối, làm mất trật tự cũng sẽ bị xử phạt theo quy định của Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Mức phạt cụ thể có thể thay đổi tùy theo mức độ vi phạm và quy định chi tiết trong nghị định.
6. Các biện pháp khắc phục hậu quả
- Buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu đã bị thay đổi do vi phạm hành chính gây ra.
- Buộc thực hiện biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm môi trường do vi phạm hành chính gây ra.
- Buộc tái xuất phương tiện khỏi Việt Nam.
- Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện vi phạm hành chính.
- Buộc phá dỡ các vật che khuất biển báo hiệu đường bộ, đèn tín hiệu giao thông.
- Buộc lắp đầy đủ thiết bị hoặc thay thế thiết bị đủ tiêu chuẩn, quy chuẩn an toàn kỹ thuật hoặc khôi phục lại tính năng kỹ thuật của phương tiện, thiết bị theo quy định hoặc tháo bỏ những thiết bị lắp thêm không đúng quy định.
- Buộc cấp thẻ nhận dạng lái xe cho lái xe theo quy định.
- Buộc tổ chức tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ, quy trình hoặc tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho lái xe và nhân viên phục vụ trên xe theo quy định.
- Buộc khôi phục lại hình dáng, kích thước, tình trạng an toàn kỹ thuật ban đầu của xe và đăng kiểm lại trước khi đưa phương tiện ra tham gia giao thông.
- Buộc thực hiện điều chỉnh thùng xe theo đúng quy định hiện hành, đăng kiểm lại và điều chỉnh lại khối lượng hàng hóa cho phép chuyên chở được ghi trong giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định hiện hành trước khi đưa phương tiện ra tham gia giao thông.
- Buộc làm thủ tục đổi, thu hồi, cấp mới, cấp chứng nhận đăng ký xe, biển số xe, giấy chứng nhận kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường theo quy định.
- Buộc nộp lại giấy phép, chứng chỉ hành nghề bị tẩy xóa, sửa chữa làm sai lệch nội dung.
- Buộc đưa phương tiện quay trở lại Khu kinh tế thương mại đặc biệt, Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế.
7. Áp dụng công nghệ trong giám sát và xử lý vi phạm
Sử dụng camera phạt nguội
- Mục đích: Tăng cường khả năng giám sát và phát hiện vi phạm giao thông một cách tự động và liên tục.
- Công nghệ: Camera phạt nguội sử dụng công nghệ ANPR (Adaptive Number Plate Recognition) để nhận diện biển số xe, cảm biến ánh sáng để ghi hình trong điều kiện thiếu sáng, và có khả năng xác định các lỗi vi phạm như vượt đèn đỏ, vượt tốc độ, đi sai làn đường.
- Vị trí lắp đặt: Camera thường được lắp đặt tại các tuyến đường chính, ngã ba, ngã tư, và các điểm đen về vi phạm giao thông.
- Quy trình hoạt động: Camera ghi lại hình ảnh và video, sau đó hệ thống sẽ phân tích và xác định các phương tiện vi phạm. Thông tin này được chuyển đến cơ quan chức năng để xử lý.
Nộp phạt trực tuyến
- Tiện lợi: Cho phép người vi phạm nộp phạt một cách nhanh chóng và dễ dàng thông qua các cổng thanh toán trực tuyến, giảm thiểu thời gian và thủ tục hành chính.
Tra cứu vi phạm qua hệ thống điện tử
- Tra cứu phạt nguội: Chủ phương tiện có thể tra cứu thông tin về các vi phạm giao thông của mình thông qua cổng thông tin của Cục Cảnh sát giao thông.
- Cách tra cứu:
- Truy cập trang web của Cục Cảnh sát giao thông: http://www.csgt.vn/.
- Nhập biển kiểm soát phương tiện, chọn loại phương tiện (ô tô hoặc xe máy), và nhập mã bảo mật.
- Nhấn “Tra cứu” để xem kết quả.
Thử nghiệm cấp GPLX điện tử
- Mục tiêu: Tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong việc quản lý và sử dụng giấy phép lái xe, đồng thời giúp cơ quan chức năng dễ dàng kiểm tra và xác minh thông tin.
Sách Nghị định 168/2024/NĐ-CP chuẩn và chi tiết
Để hiểu chi tiết, cụ thể hơn và nắm chính xác những thay đổi trong Nghị định 168/2024 và các quy định giao thông mới quan trọng, bạn có thể tham khảo sách Nghị định 168/2024/NĐ-CP hiện đang có mặt tại Fahasa. Cuốn sách này sẽ cung cấp thông tin chi tiết, phân tích chuyên sâu về các quy định mới một cách rõ ràng, giúp bạn nắm bắt và tuân thủ đúng pháp luật khi tham gia giao thông.
Lời kết
Nghị định 168/2024/NĐ-CP đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc quản lý và xử phạt vi phạm giao thông đường bộ. Những điểm mới này không chỉ giúp nâng cao nhận thức của người tham gia giao thông mà còn góp phần giảm thiểu tai nạn, xây dựng môi trường giao thông an toàn và văn minh hơn. Việc áp dụng cơ chế trừ điểm GPLX và tăng mức phạt đối với các hành vi nguy hiểm hứa hẹn sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong thời gian tới.
