11 lợi ích của việc đọc sách mỗi ngày và 8 cách đọc sách hiệu quả

Lợi ích của việc đọc sách hàng ngày không chỉ là bổ sung mặt kiến thức và giải trí, mà còn có những lợi ích vượt trội đối với sức khỏe tinh thần và thể chất. Trong bài viết này, hãy cùng Fahasa tìm hiểu 11 lý do tại sao bạn nên bắt đầu thói quen đọc sách mỗi ngày và 8 cách để bạn có thể đọc sách một cách hiệu quả.

11 lợi ích của việc đọc sách

1. Mở rộng kiến thức

Kiến thức là đại dương bao la, trong khi hiểu biết của con người chỉ là những giọt nước nhỏ bé trong mênh mông sóng nước ấy. Càng chìm đắm trong sách vở, bạn sẽ càng nhận ra sự vô hạn của tri thức và những điều mình chưa từng chạm tới. Chính vì vậy, sách chính là kho tàng vô tận, chứa đựng những tri thức phong phú ở mọi lĩnh vực, giúp ta từng bước mở rộng tầm hiểu biết.

Dù bạn là ai, làm nghề gì, hay có đam mê ra sao, sách luôn có thể đáp ứng nhu cầu học hỏi của bạn. Mỗi cuốn sách, dù về những vấn đề nhỏ nhặt hay sâu sắc, đều có thể làm giàu thêm vốn tri thức của bạn, giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và thế giới xung quanh.

2. Rèn luyện tư duy phản biện

Khi đọc những cuốn sách về tranh luận hoặc triết học, bạn phải suy nghĩ sâu sắc để hiểu và phân tích các quan điểm. Việc này không chỉ giúp bạn xây dựng lập luận logic mà còn phát triển khả năng phản biện. Một nghiên cứu từ Đại học Harvard cho thấy rằng việc đọc sách giúp tăng khả năng phân tích vấn đề và đưa ra quyết định chính xác hơn. Chẳng hạn, một cuốn sách về kinh tế có thể hướng dẫn bạn nhìn nhận một vấn đề tài chính từ nhiều góc độ, từ đó đưa ra giải pháp hiệu quả.

3. Phát triển kỹ năng ngôn ngữ

Đọc sách là cách hiệu quả để mở rộng vốn từ và học cách sử dụng ngôn ngữ một cách tinh tế. Một nghiên cứu của Đại học California chỉ ra rằng trẻ em đọc sách mỗi ngày có thể tăng vốn từ vựng thêm 12.000 từ mỗi năm. Không chỉ trẻ em, người lớn cũng nhận được lợi ích tương tự khi tiếp xúc thường xuyên với văn phong phong phú từ sách vở.

4. Giảm stress

Bạn có biết rằng chỉ cần 6 phút đọc sách, mức độ căng thẳng có thể giảm tới 68%? Theo một nghiên cứu của Đại học Sussex, đọc sách là cách thư giãn tinh thần hiệu quả hơn cả nghe nhạc hoặc đi dạo. Khi bạn chìm đắm trong một câu chuyện hấp dẫn hoặc học hỏi điều gì mới mẻ từ sách, tâm trí bạn sẽ được giải phóng khỏi những lo âu thường ngày, mang lại cảm giác thư thái và bình yên.

5. Tăng cường sự tập trung và kiên nhẫn

Đọc sách, đặc biệt trong môi trường không yên tĩnh, là phương pháp hiệu quả để rèn luyện khả năng tập trung. Khi bạn đọc, mọi giác quan đều tham gia: mắt lướt qua từng dòng chữ, miệng lẩm nhẩm theo và tay lật từng trang. Lúc này, tâm trí bạn hoàn toàn dồn vào nội dung của cuốn sách và bỏ qua mọi xao lãng xung quanh. 

Trong thế giới đầy rẫy sự phân tâm từ mạng xã hội và công nghệ, đọc sách đòi hỏi sự tập trung kéo dài và kiên nhẫn. Nghiên cứu từ Pew Research Center cho thấy những người đọc sách thường xuyên có khả năng làm việc hiệu quả hơn nhờ vào khả năng chú ý và kiến nhẫn cao.

6. Cải thiện trí nhớ

Khi đọc sách, bạn phải ghi nhớ nhiều thông tin như tên nhân vật, sự kiện, tình tiết, và các ý tưởng chính. Hành động này kích thích vùng hippocampus – phần não chịu trách nhiệm xử lý trí nhớ dài hạn. Một nghiên cứu từ Đại học Emory cho thấy việc đọc sách thường xuyên giúp cải thiện trí nhớ đáng kể, đặc biệt là ở người lớn tuổi, giúp họ ngăn ngừa các bệnh liên quan đến suy giảm nhận thức.

7. Kéo dài tuổi thọ

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Social Science & Medicine vào năm 2016 đã chỉ ra rằng, chỉ với 30 phút đọc sách mỗi ngày, bạn có thể giảm tỷ lệ tử vong lên đến 20% và kéo dài tuổi thọ thêm 2 đến 3 năm. Đặc biệt, đối với người cao tuổi, việc đọc sách thay vì tham gia các hình thức giải trí khác sẽ mang lại lợi ích rõ rệt hơn về sức khỏe và tinh thần. Tác dụng của việc đọc không chỉ dừng lại ở việc mở mang tri thức, mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và tăng cường sức khỏe, nâng cao tuổi thọ một cách đáng kể.

8. Cải thiện giấc ngủ

Việc đọc sách không chỉ mang lại nhiều lợi ích về tinh thần và sức khỏe, mà còn có tác dụng tích cực đối với giấc ngủ. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Nature and Science of Sleep vào năm 2020 đã chỉ ra rằng, việc đọc sách trước khi đi ngủ thay vì lướt web giúp tạo ra trạng thái thư giãn cho cơ thể và tâm trí. 

Các thiết bị điện tử phát ra ánh sáng xanh, có thể ức chế sản xuất melatonin – hormone cần thiết cho giấc ngủ, khiến chúng ta khó chìm vào giấc ngủ hơn. Ngược lại, đọc sách giúp giảm tác động tiêu cực của ánh sáng màn hình, tạo không gian yên bình, dễ chịu, hỗ trợ giấc ngủ sâu và phục hồi năng lượng hiệu quả.

9. Tăng khả năng sáng tạo

Sách không chỉ cung cấp kiến thức mà còn là nguồn cảm hứng vô tận. Đọc tiểu thuyết, thơ ca, hoặc sách khoa học viễn tưởng giúp bạn nhìn thấy những khả năng mới và thúc đẩy tư duy sáng tạo. Một nghiên cứu từ Đại học Toronto đã phát hiện rằng những người đọc sách hư cấu có khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo hơn, bởi họ thường hình dung ra những kịch bản và giải pháp độc đáo.

10. Điều chỉnh cảm xúc dễ dàng hơn

Trong cuộc sống, chúng ta không thể tránh khỏi những cảm xúc tiêu cực như cáu giận, buồn bực hay chán nản. Tuy nhiên, đọc sách có thể là một phương pháp tuyệt vời giúp điều chỉnh những cảm xúc tiêu cực này. Khi đắm mình trong những trang sách, bạn có thể tĩnh tâm và nhận thức rõ ràng hơn về vấn đề mình đang gphải. 

Đọc sách không chỉ giúp bạn “sống chậm lại”, mà còn rèn luyện khả năng suy nghĩ thấu đáo, giúp bạn bình tĩnh và đưa ra quyết định sáng suốt trước mọi tình huống, từ đó cải thiện cảm xúc và nâng cao chất lượng cuộc sống.

11. Mở rộng mối quan hệ

Sách không chỉ là một nguồn tri thức vô tận mà còn có thể trở thành cầu nối tuyệt vời giữa những người cùng chung sở thích. Tham gia các câu lạc bộ đọc sách hoặc tham gia vào những buổi thảo luận về các tác phẩm yêu thích không chỉ giúp bạn mở rộng hiểu biết mà còn tạo ra cơ hội kết nối và xây dựng mối quan hệ vững chắc. 

Khi chia sẻ những cảm nhận, quan điểm về một cuốn sách, bạn có thể tìm thấy những người bạn có chung niềm đam mê, cùng nhau khám phá và trao đổi những ý tưởng mới mẻ. Mối quan hệ này không chỉ dựa trên sở thích đọc sách mà còn phát triển thành sự gắn kết tinh thần, mang lại những giá trị giao tiếp và hỗ trợ nhau trong cuộc sống.

8 phương pháp đọc sách hiệu quả 

1. Đọc lướt (Skimming)

Đọc lướt là đọc nhanh để tìm ra các điểm chính hoặc ý tưởng tổng quát của một văn bản. Theo từ điển Oxford, skimming được định nghĩa là “đọc một nội dung nhanh chóng để có thể tìm ra một ý cụ thể, hoặc ý chính”. Kỹ thuật này cho phép người đọc bỏ qua các chi tiết không cần thiết và tập trung vào những phần quan trọng nhất của văn bản.

Ứng dụng:

• Sử dụng khi cần tìm hiểu nội dung tổng quát, chẳng hạn khi đọc báo, tài liệu nghiên cứu, hoặc báo cáo công việc.
• Tìm ý chính trước khi quyết định đọc sâu hơn.

Cách đọc: 

• Đọc tiêu đề và tiêu đề phụ: Giúp xác định nội dung chính của văn bản.
• Đọc câu đầu tiên và câu cuối cùng của mỗi đoạn: Các câu này thường chứa ý chính hoặc tóm tắt nội dung của đoạn văn.
• Chú ý đến từ khóa và cụm từ tín hiệu: Những từ này thường chỉ ra hướng đi của tác giả và giúp người đọc hiểu rõ hơn về nội dung 

Lợi ích:

• Tiết kiệm thời gian.
• Tăng khả năng sàng lọc thông tin quan trọng.

2. Đọc chọn lọc (Scanning)

Scanning là quá trình đọc nhanh để xác định các từ khóa hoặc thông tin cụ thể, chẳng hạn như số liệu, tên riêng, hoặc ngày tháng. Người đọc tập trung vào việc tìm kiếm dữ liệu cần thiết để trả lời câu hỏi hoặc giải quyết vấn đề cụ thể mà không cần hiểu toàn bộ nội dung của văn bản

Ứng dụng:

• Khi tra cứu thông tin trong từ điển, tìm kiếm số liệu trong báo cáo, hoặc trả lời câu hỏi trắc nghiệm.

Cách đọc:

• Đọc kỹ câu hỏi: Xác định từ khóa cần tìm trong câu hỏi.
• Tìm kiếm từ khóa trong văn bản: Di chuyển mắt nhanh qua văn bản để tìm các từ khóa tương ứng mà không cần đọc từng từ.
• Lưu ý đến cấu trúc văn bản: Nhận biết vị trí của thông tin quan trọng như tiêu đề, đoạn mở đầu và kết luận để dễ dàng định hướng trong quá trình tìm kiếm

Lợi ích:

• Tăng hiệu suất khi tìm kiếm thông tin.
• Loại bỏ phần nội dung không cần thiết.

Sự khác nhau giữa đọc Scanning và Skimming

3. Đọc sâu (Deep Reading)

Đọc sâu là một kỹ thuật đọc mà người đọc tập trung vào việc hiểu và phân tích nội dung của văn bản một cách tỉ mỉ và sâu sắc. Kỹ thuật này không chỉ dừng lại ở việc tiếp nhận thông tin bề mặt mà còn yêu cầu người đọc suy nghĩ, cảm nhận và phản ánh về các ý tưởng, cấu trúc và ngữ nghĩa của văn bản.

Ứng dụng:

• Khi đọc tài liệu học thuật, triết học, hoặc sách chuyên môn cần sự hiểu biết sâu sắc.
• Đọc các cuốn sách truyền cảm hứng hoặc phát triển bản thân để thấm nhuần thông điệp.

Cách đọc:

• Đọc chậm và chú ý: Tập trung vào từng câu, từng từ để hiểu rõ ý nghĩa.
• Ghi chú: Sử dụng bút để đánh dấu hoặc ghi chép lại những điểm quan trọng, giúp củng cố trí nhớ và hiểu biết.
• Phân tích và giải thích: Sau khi đọc, hãy xem xét lại các quan sát của bạn và tìm kiếm mối liên hệ giữa chúng để tạo ra những suy luận hợp lý.
• Đọc lại: Đối với những văn bản phức tạp, việc đọc lại nhiều lần là cần thiết để nắm bắt đầy đủ ý nghĩa

Lợi ích:

• Tăng khả năng ghi nhớ và hiểu sâu nội dung.
• Thúc đẩy tư duy phản biện.

4. Đọc chủ động (Active Reading)

Đọc chủ động là một kỹ thuật đọc mà người đọc tham gia tích cực vào quá trình tiếp nhận thông tin từ văn bản. Kỹ thuật này không chỉ đơn thuần là đọc để hiểu mà còn bao gồm việc suy nghĩ, đánh giá và phản biện nội dung mà mình đang đọc.

Ứng dụng:

• Khi học tập, nghiên cứu hoặc cần ghi nhớ ý chính trong sách giáo khoa, tài liệu chuyên ngành.

Cách đọc:

• Đặt câu hỏi: Trước, trong và sau khi đọc, hãy tự đặt câu hỏi về nội dung, mục đích và quan điểm của tác giả.
• Ghi chú: Ghi lại các điểm chính, ý tưởng quan trọng và phản hồi cá nhân để củng cố trí nhớ.
• Tóm tắt: Sau khi đọc, hãy tóm tắt lại nội dung bằng lời của chính bạn để kiểm tra sự hiểu biết.
• Liên kết thông tin: So sánh và liên hệ nội dung với kiến thức đã có hoặc các tài liệu khác để tạo ra cái nhìn sâu sắc hơn

Lợi ích:

• Ghi nhớ nội dung lâu hơn.
• Kích thích sự tập trung và kết nối các ý tưởng.

5. Đọc theo tốc độ biến đổi (Adaptive Reading)

Đọc theo tốc độ biến đổi là phương pháp đọc linh hoạt cho phép người đọc điều chỉnh tốc độ và cách thức đọc tùy thuộc vào mức độ quan trọng của từng phần nội dung trong văn bản. Kỹ thuật này giúp tối ưu hóa quá trình tiếp nhận thông tin bằng cách kết hợp giữa đọc nhanh và đọc chậm, tùy thuộc vào yêu cầu của từng đoạn văn.

Ứng dụng:

• Đọc nhanh khi lướt qua tiểu thuyết hoặc tài liệu dễ hiểu.
• Đọc chậm khi gặp phần nội dung phức tạp như định nghĩa, biểu đồ, hoặc lập luận chuyên sâu.

Cách đọc: 

• Đánh giá nội dung: Trước khi bắt đầu, hãy xem qua văn bản để xác định các phần quan trọng và không quan trọng.
• Điều chỉnh tốc độ: Đọc nhanh qua những đoạn không quan trọng hoặc dễ hiểu, trong khi dành nhiều thời gian hơn cho những phần phức tạp hoặc có ý nghĩa sâu sắc.
• Ghi chú và tóm tắt: Khi đọc những phần quan trọng, hãy ghi chú lại các ý chính để củng cố sự hiểu biết.

Lợi ích:

• Tối ưu hóa thời gian đọc.
• Nắm bắt nội dung hiệu quả hơn mà không bỏ sót chi tiết quan trọng.

6. Kỹ thuật SQ3R (Survey, Question, Read, Recite, Review)

Kỹ thuật đọc sách SQ3R là một phương pháp học tập hiệu quả, được phát triển bởi Francis Robinson vào năm 1941. Tên gọi SQ3R là viết tắt của năm bước chính trong quy trình này: Survey (Khảo sát), Question (Đặt câu hỏi), Read (Đọc), Recite (Nhớ lại) và Review (Ôn tập). Phương pháp này nhằm mục đích giúp người đọc tiếp cận và hiểu sâu hơn nội dung văn bản.

Cách đọc:

• Survey: Lướt qua tiêu đề, mục lục để nắm tổng quan.
• Question: Đặt câu hỏi về nội dung bạn sắp đọc.
• Read: Đọc nội dung chi tiết.
• Recite: Tóm tắt lại bằng lời nói hoặc viết ra ý chính.
• Review: Ôn tập và củng cố kiến thức.

Ứng dụng:

• Hữu ích cho sinh viên, nghiên cứu viên, hoặc những người cần đọc nhiều tài liệu phức tạp.

Lợi ích:

• Giúp ghi nhớ và hiểu sâu hơn.
• Hệ thống hóa thông tin một cách hiệu quả.

7. Đọc lặp lại (Repetitive Reading)

Đọc lặp lại là việc đọc lại một văn bản nhiều lần để củng cố trí nhớ và hiểu biết. Kỹ thuật dựa trên nguyên tắc rằng việc lặp lại thông tin giúp não bộ ghi nhớ tốt hơn, và chuyển đổi thông tin từ trí nhớ ngắn hạn sang trí nhớ dài hạn.

Ứng dụng:

• Khi học ngoại ngữ hoặc ôn thi.
• Đọc sách kinh điển hoặc các tác phẩm có ngôn ngữ phức tạp.

Cách đọc: 

• Lặp lại nhiều lần: Người đọc thường đọc cùng một nội dung từ 3 đến 7 lần, tùy thuộc vào mức độ phức tạp của thông tin. 
• Phương pháp đọc có cấu trúc: Phương pháp “đọc 7 lần” được đề xuất, trong đó các lần đọc đầu tiên có thể là đọc lướt để nắm bắt tổng quan, sau đó là đọc kỹ hơn để hiểu sâu và cuối cùng là tóm tắt lại nội dung.
• Hiệu ứng giãn cách: Kỹ thuật này cũng liên quan đến khái niệm “lặp lại ngắt quãng” (spaced repetition), trong đó thời gian giữa các lần ôn tập được gia tăng dần dần.

Lợi ích:

• Cải thiện trí nhớ dài hạn.
• Hiểu sâu các khái niệm khó.

8. Đọc tích hợp (Multimodal Reading)

Đọc tích hợp là phương pháp đọc trong đó người đọc tương tác với các văn bản kết hợp nhiều phương thức truyền thông khác nhau. Những phương thức này bao gồm ngôn ngữ, hình ảnh, âm thanh,… Kỹ thuật phản ánh cách thức mà thông tin được truyền tải và hiểu biết qua nhiều kênh biểu đạt khác nhau.

Ứng dụng:

• Khi đọc sách lịch sử, bạn có thể xem thêm phim tài liệu để hiểu rõ hơn bối cảnh.
• Kết hợp đọc sách hướng dẫn với video minh họa.

Cách đọc: 

• Khảo sát nội dung: Trước khi đọc, xem qua tổng thể tài liệu để xác định các phần quan trọng.

• Đặt câu hỏi: Tự đặt ra các câu hỏi liên quan đến nội dung mà bạn sắp đọc.

• Tương tác với các yếu tố đa phương tiện: Khi đọc, chú ý đến các hình ảnh, video hoặc âm thanh đi kèm với văn bản. 

• Ghi chú và tóm tắt: Ghi lại điểm chính từ văn bản và các yếu tố đa phương tiện để củng cố sự hiểu biết. Tóm tắt lại nội dung bằng cách diễn giải theo cách hiểu của bạn.

• Liên kết thông tin: So sánh và liên hệ nội dung với kiến thức đã có hoặc các tài liệu khác để có cái nhìn sâu sắc hơn về vấn đề đang được thảo luận.

• Ôn tập và phản ánh: Sau khi đọc, hãy xem lại ghi chú và tóm tắt của bạn. Phản ánh về những gì học được và cách mà các yếu tố đa phương tiện hỗ trợ bạn.

Lợi ích:

• Giúp nội dung trở nên sinh động hơn.
• Tăng khả năng tiếp thu với nhiều giác quan cùng lúc.

Lời kết 

Đọc sách hàng ngày giúp mở rộng kiến thức và có tác động tích cực đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Áp dụng cách đọc hiệu quả để tăng cường khả năng tư duy và sự sáng tạo. Bên cạnh đó, còn cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng, và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Ghé blog Fahasa để xem thêm nhiều nội dung hấp dẫn khác!